
یزدرسا گزارش میدهد؛
فراز و فرود حضور گردشگران در استان یزد
با وجود ثبت جهانی یزد و رشد چشمگیر آمار گردشگران خارجی در سالهای اخیر، نگاهی به آمار رسمی اقامت گردشگران خارجی در مراکز اقامتی تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی یزد، نشان از فراز و فرودهایی جدی دارد.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «یزدرسا»، استان یزد، با سابقهای کهن، فرهنگی غنی و بافت تاریخی منحصربهفرد، همواره یکی از مقاصد جذاب گردشگری در ایران به شمار میرود. ثبت بافت تاریخی یزد در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۸۴ و در ادامه، ثبت جهانی شهر تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۱۳۹۶، افقهای تازهای برای رونق گردشگری در این استان گشود. اما نگاهی دقیقتر به آمار گردشگران خارجی استفادهکننده از هتلها در یزد طی سالهای گذشته، نشاندهندهی روندی پرفرازونشیب است؛ روندی که بهویژه تحت تأثیر عوامل جهانی، رویدادهای ملی و ظرفیتسازیهای محلی قرار گرفته است.
این گزارش، با استناد به آمارهای رسمی منتشرشده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد، به تحلیل روند حضور گردشگران خارجی اقامتکننده در مراکز اقامتی تحت نظارت این اداره کل در بازهی زمانی سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ میپردازد. اعداد و ارقامی که هر کدام روایتی دارند از جهش، سقوط، بازسازی و در عین حال فرصتهای مغفولمانده است.
رشد کند، سقوط ناگهانی، بازگشت تدریجی
در سال ۱۳۸۵، آمار گردشگران خارجی در مراکز تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی یزد، ۲۱ هزار و ۶۰۸ نفر بود. پنج سال بعد، در سال ۱۳۹۰، این عدد به ۱۴ هزار و ۶۴ نفر کاهش یافت.
اما در سال ۱۳۹۵، آمار جهش چشمگیری پیدا کرد و به ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ نفر رسید. این افزایش ۷۰۶ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۰، نشاندهندهی رشد چشمگیر علاقهمندی گردشگران خارجی به یزد بود. ثبت جهانی شهر یزد در سال ۱۳۹۶ نیز قطعاً در تداوم این روند مؤثر واقع شد. در سال ۱۳۹۸، یک سال پیش از بحران کرونا، تعداد گردشگران خارجی به ۱۲۴ هزار و ۵۰۸ نفر رسید؛ یعنی رشد حدود ۹/۷ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۵، که از تثبیت جایگاه یزد در عرصهی بینالمللی حکایت داشت.
سایه سنگین کرونا بر صنعت گردشگری
همهچیز اما در سال ۱۳۹۹ بهشدت تغییر کرد. همهگیری کووید ۱۹، صنعت گردشگری را در سراسر جهان به تعطیلی کشاند. یزد نیز از این قاعده مستثنی نبود. آمار گردشگران خارجی در مراکز اقامتی تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی یزد در این سال، به شدت سقوط کرد و تنها به هزار و ۱۴۷ نفر رسید؛ رقمی که کاهش ۹۹ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۸ را نشان میدهد. چنین افتی نهتنها اقتصاد گردشگری، بلکه بسیاری از مشاغل وابسته به آن را نیز با بحران مواجه کرد.
در سال ۱۴۰۰، با کاهش محدودیتهای سفر و بهبود نسبی شرایط، آمار به ۵ هزار و ۳۷۷ نفر رسید؛ رشد بیش از ۳۶۸ درصدی نسبت به سال قبل. اما این عدد همچنان فاصلهی قابل توجهی با دوران پیش از کرونا داشت.
بازسازی تدریجی و امید به آینده
در سال ۱۴۰۱، تعداد گردشگران خارجی به ۲۵ هزار و ۵۶۶ نفر رسید که رشد ۳۷۵ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ را نشان میدهد. این روند در سال ۱۴۰۲ نیز ادامه یافت و آمار به ۴۰ هزار و ۱۲۰ نفر افزایش یافت؛ رشد ۵۶ درصدی نسبت به سال قبل.
این بازگشت تدریجی، نشاندهندهی بهبود تدریجی اعتماد گردشگران خارجی به ایران و بهویژه یزد به عنوان یک مقصد امن، فرهنگی و جذاب است. به نظر میرسد ترکیب تبلیغات مؤثر و احیای زیرساختهای گردشگری در این زمینه نقش مؤثری ایفا کردهاند.
آمار فصلی گردشگران در سال ۱۴۰۳
نکته قابل توجه دیگر، بررسی آمار گردشگران خارجی در سال ۱۴۰۳ به تفکیک فصلی است. در بهار ۱۴۰۳، تعداد ۵ هزار و ۷۰ گردشگر گردشگران خارجی در مراکز اقامتی تحت نظارت اداره کل میراث فرهنگی یزد استفاده کردهاند. در تابستان، این عدد به ۸ هزار و ۳۹۰ نفر رسید؛ افزایش ۶۵ درصدی نسبت به فصل بهار. با ورود به پاییز، آمار به ۱۰ هزار و ۶۹۴ نفر رسید که باز هم رشدی ۲۷ درصدی نسبت به تابستان را نشان میدهد. اما در زمستان، تعداد گردشگران به ۲ هزار و ۶۰۴ نفر کاهش یافت؛ افت ۷۵ درصدی نسبت به پاییز.
با وجود کاهش آمار گردشگران در زمستان ۱۴۰۳، نباید از ظرفیتهای گردشگری یزد در این فصل غافل شد. یزد با وجود اقلیم کویری، در زمستان آبوهوایی ملایمتر نسبت به فصلهای گرم سال دارد و میتواند گزینهای مناسب برای سفر در این بازه زمانی باشد. بهویژه در اواخر زمستان و ماه اسفند، که هوا رو به اعتدال میرود، بازدید از بافت تاریخی شهر، خانههای خشتی، و آسمان صاف کویر، تجربهای متفاوت و آرامشبخش را برای گردشگران رقم میزند.
یزد در زمستان ظرفیت آن را دارد که به مقصدی متفاوت برای گردشگرانی تبدیل شود که بهدنبال سفر در فضایی خلوتتر و با آبوهوایی مطبوع هستند. توجه به این فرصت و تقویت زیرساختهای مرتبط، میتواند رونق گردشگری شهر را به تمام ماههای سال گسترش دهد.
گردشگری فقط عدد نیست
اگرچه تحلیل آماری روند گردشگری خارجی در یزد، از روندی امیدوارکننده حکایت دارد، اما نباید فراموش کرد که موفقیت در صنعت گردشگری تنها با افزایش تعداد گردشگران سنجیده نمیشود. کیفیت تجربه گردشگران، میزان تعامل آنها با فرهنگ محلی، نحوه مواجهه جامعه میزبان با توریستها، و حفظ بافت تاریخی و اصالت فرهنگی نیز از مؤلفههای کلیدی هستند.
تجربه جهانی شهر یزد به عنوان یک میراث زنده، نباید در برابر فشارهای اقتصادی فدای کمّیت شود. صدای قدمهای گردشگران در کوچههای خشتی یزد، اگر با طنین فرهنگ، تاریخ و اصالت ایرانی همراه نباشد، تنها پژواکی پوچ از یک اقتصاد گردشگرمحورِ بیریشه خواهد بود.
نگاه چندبُعدی، نه فقط اقتصادی
آمارها نشان میدهند یزد توانسته است با وجود بحرانهایی نظیر همهگیری کرونا، جایگاه خود را در گردشگری بینالمللی بازیابد. با این حال، صرفاً نگاه اقتصادی و تکبعدی به گردشگری میتواند به تخریب پنهانی بنیانهای فرهنگی و اجتماعی منجر شود. اگر تنها به افزایش تعداد گردشگران بسنده شود، آنچه زیر چرخدندههای توسعه اقتصادی له میشود، هویت فرهنگی، آداب بومی، و اصالت زندگی در شهرهایی چون یزد است.
گردشگری موفق، در گروی پیوستهای فرهنگی، آموزشی و هویتی است. این که چگونه یک منطقه، استان یا کشور، همزمان با جذب گردشگر، بتواند میراث فرهنگی خود را حفظ کند و آن را بهدرستی به بازدیدکنندگان منتقل کند، شاخص اصلی پیشرفت واقعی در این حوزه است. نباید بگذاریم توسعه به معنای تخریب باشد. اگر برای صدای برخورد چرخدندههای پول و توریسم با استخوانهای فرهنگ برنامهای نداشته باشیم، چیزی از یزدِ اصیل باقی نخواهد ماند جز خاطرهای محو در قاب عکسهای مسافران. یزد میتواند هم شهری جهانی باشد و هم حافظ هویت ایرانی - اسلامی. اما تنها زمانی که توسعه، نه بر دوش فرهنگ، بلکه در کنار و همراه آن حرکت کند.
انتهای خبر/
درباره نویسنده
short_link
comment / reply_from
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!