یزد؛ سرزمین گودهای کهن

 بر اساس آمار هیأت ورزش زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی استان یزد، در حال حاضر ۱۱۰ زورخانه فعال در سطح استان وجود دارد که ۳۱ مورد آن در مرکز استان و ۱۸ زورخانه نیز در شهرستان میبد فعالیت می‌کنند. میبد به‌دلیل تراکم بالای این اماکن ورزشی سنتی، لقب «شهر زورخانه‌ها» را به خود اختصاص داده است.

تعداد ورزشکاران این رشته در استان حدود ۴ هزار نفر برآورد می‌شود که از این میان بیش از ۳ هزار نفر دارای بیمه ورزشی هستند؛ آماری که نشان می‌دهد با وجود مشکلات، علاقه‌مندان به این رشته همچنان حضوری فعال دارند.

اقدامات هیأت ورزش زورخانه‌ای یزد

برای احیای فرهنگ پهلوانی در سال‌های اخیر هیأت ورزش زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی استان یزد تلاش کرده است تا با اجرای برنامه‌های گوناگون، ورزش زورخانه‌ای را از حاشیه به متن بازگرداند.

از جمله این اقدامات، می‌توان به برگزاری همایش ملی «میراث ایرانی در میراث جهانی» اشاره کرد که با حضور بیش از هزار ورزشکار زورخانه‌ای در میدان تاریخی امیرچخماق برگزار شد؛ مراسمی که هدف آن معرفی دوباره این ورزش به جامعه، به‌ویژه نسل جوان، عنوان شد.

علاوه بر این، هیأت استان ساخت چند زورخانه جدید را در دستور کار قرار داده که از جمله آن‌ها می‌توان به آغاز ساخت سی‌ودومین زورخانه شهر یزد اشاره کرد؛ اقدامی که با هدف تقویت زیرساخت‌های این رشته در مناطق مختلف شهری و روستایی انجام شده است.

برگزاری آئین‌های مذهبی و سنتی از جمله زیارت عاشورا در زورخانه‌ها نیز به‌عنوان بخشی از رویکرد فرهنگی هیأت دنبال شده و در برخی از گودها به سنتی مستمر تبدیل شده است.

همچنین با هدف توانمندسازی نیروی انسانی، دوره‌های آموزشی برای مرشدان، مربیان و داوران برگزار شده و اعزام تیم‌های نوجوان و جوان به مسابقات کشوری با حمایت هیأت، در دستور کار قرار گرفته است.

چالش‌هایی که نفس گودهای یزد را به شماره انداخته است

 در کنار اقدامات انجام‌شده، ورزش زورخانه‌ای در یزد همچنان با چالش‌های مهمی دست‌ و پنجه نرم می‌کند که بخشی از آن‌ها ریشه در کم‌توجهی‌های مدیریتی و بخشی دیگر در تغییر سبک زندگی دارد.

یکی از اصلی‌ترین مشکلات، فرسودگی بسیاری از زورخانه‌های قدیمی در سطح استان است. بسیاری از این اماکن که در بافت تاریخی شهرها قرار دارند، به دلیل کمبود اعتبارات مرمتی و بی‌توجهی به زیرساخت‌های ورزشی، در معرض تخریب یا تعطیلی قرار گرفته‌اند.

از سوی دیگر، نبود حمایت مالی پایدار از سوی نهادهای دولتی، شهرداری‌ها و بخش خصوصی، موجب شده تا هزینه‌های نگهداری و تجهیز گودها بر دوش هیأت‌ها و خیرین محلی باقی بماند؛ موضوعی که تداوم فعالیت زورخانه‌ها را با مشکل مواجه کرده است.

کاهش اقبال جوانان به این ورزش سنتی نیز از دیگر چالش‌هاست. کارشناسان، تبلیغات ضعیف، نبود برنامه‌سازی رسانه‌ای و ناآشنایی نسل جدید با ارزش‌های نهفته در این رشته را از دلایل افت علاقه‌مندی عنوان می‌کنند.

همچنین کمبود مربیان متخصص و دوره‌های آموزش حرفه‌ای نیز موجب شده تا در برخی شهرستان‌ها، امکان رشد و تربیت نیروهای جدید به‌سختی فراهم شود.

پهلوانان امروز چه می‌گویند؟

پهلوان علی‌اکبر دهقان، از چهره‌های پیشکسوت زورخانه‌ای یزد، درباره وضعیت این رشته می‌گوید: ورزش زورخانه‌ای تنها ابزاری برای تقویت قوای جسمانی نیست؛ بلکه محلی برای پرورش اخلاق و مرام نیز هست.

وی اضافه می‌کند: در دوران نوجوانی، اساتید ما همواره تأکید می‌کردند که پهلوان کسی است که فروتنی، ادب و کمک به دیگران را سرلوحه رفتار خود قرار دهد، نه صرفاً کسی که توانایی جسمی بیشتری دارد.

رضا مرادی، ورزشکار جوان ۲۵ ساله نیز اظهار می‌کند: چنانچه برای نسل جوان برنامه‌ریزی دقیق و رسانه‌ای صورت گیرد و زورخانه‌ها با نیازهای روز هماهنگ شوند، می‌توان شاهد گرایش بیشتر جوانان به این رشته بود.

وی در ادامه می‌گوید: متأسفانه بسیاری از هم‌نسلان من حتی از وجود این تعداد زورخانه فعال در استان اطلاعی ندارند.

ورزش زورخانه‌ای، با تمام پیشینه درخشانش در استان یزد، نیازمند حمایت و نگاهی تازه است. اگرچه تلاش‌هایی در سطوح مختلف در حال انجام است، اما این ورزش تنها با مشارکت فعال رسانه‌ها، آموزش‌وپرورش، شهرداری‌ها و نهادهای فرهنگی می‌تواند جایگاه واقعی خود را در میان جوانان باز یابد.

۲۷ فروردین نه فقط یک مناسبت تقویمی، بلکه یادآور مسئولیتی بزرگ برای پاسداشت فرهنگ پهلوانی و احیای هویتی‌ست که نسل به نسل در این خاک جریان داشته است.

انتهای خبر/