در مقابل، بازار گندم طی همین بازه زمانی با ثبات نسبی همراه بوده و قیمت آن در نیمه مرداد همچنان ۲۰٬۲۳۰ تومان به ازای هر کیلوگرم باقی مانده است.

کاهش محسوس قیمت‌ها در بازار برنج از ثبت سفارش وارداتی تا آغاز برداشت داخلی

بازار برنج در نیمه مردادماه ۱۴۰۴ تحت تأثیر ثبت سفارش دومین محموله وارداتی و آغاز برداشت محصول از شالیزارهای شمال کشور، با کاهش محسوسی در قیمت مواجه شده است. ثبت سفارش دوم در روز دوشنبه ۱۳ مرداد آغاز شد. در این مرحله، واردات ۱۵۰ هزار تن برنج شامل واریته‌های ۳۸۶ پاکستانی و ۱۵۰۹ هندی در دستور کار قرار گرفته و تمامی برنج‌های وارداتی مستقیماً تحویل شرکت بازرگانی دولتی خواهد شد.

هم‌زمان با افزایش عرضه داخلی برنج حاصل از شروع برداشت در استان گیلان، بازار نیز واکنش نشان داده و قیمت‌ها با افتی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد روبه‌رو شده‌اند. این روند نزولی در بازار یزد نیز مشهود است.

برنج طارم اعلا که در ابتدای مرداد ۳۲۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم معامله می‌شد، تا پایان هفته دوم مرداد به ۲۷۰ هزار تومان رسید و برنج هاشمی داخلی نیز از ۲۹۰ هزار تومان به ۲۵۰ هزار تومان کاهش یافت.

برنج‌های وارداتی نیز از این کاهش قیمت بی‌نصیب نبودند. برنج پاکستانی باسمانی از ۱۴۵ هزار تومان به ۱۳۰ هزار تومان و برنج هندی از ۷۲ هزار تومان به ۶۸ هزار تومان کاهش پیدا کردند. تنها برنج تایلندی غیر از نوع هومالی، با ثبات قیمت ۶۰ هزار تومانی همراه بود.

تغییرات آرام ولی معنادار در قیمت‌ها در بازار حبوبات

بازار حبوبات در بازه زمانی تیر تا نیمه مرداد ۱۴۰۴ با نوسانات متعددی مواجه بوده است؛ نوساناتی که برخی اقلام را با افزایش محسوس قیمت و برخی دیگر را با افت شدید همراه ساخته و بر کلیت رفتار بازار تأثیرگذار بوده‌اند. این تغییرات را می‌توان ناشی از عوامل متعددی مانند تغییرات در سطح واردات، ذخایر انباری، شرایط تقاضا و عرضه در سطح استان و کشور و همچنین نوسانات ارزی دانست.

در گروه عدس، تنها محصولی که افزایش قیمت را تجربه کرده، عدس درشت ساسکن کانادا بوده که از میانگین ۱۲۰ هزار تومان در تیرماه، به ۱۲۵ هزار تومان در هفته دوم مرداد رسیده و رشدی حدود ۴ درصد را ثبت کرده است.

در مقابل، سایر انواع عدس کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند. عدس ساسکن ریز کانادا با افت حدود ۳ درصدی، از ۱۱۱ و ۳۰۰ تومان در تیر، به ۱۰۸ هزار تومان در نیمه مرداد رسیده است. دال عدس نیز با کاهش جزئی هزار تومانی، از ۱۰۱ هزار تومان به ۱۰۰ هزار تومان کاهش یافته که حدود ۱ درصد افت را نشان می‌دهد. همچنین عدس درشت روس نیز از ۱۱۰ و ۳۰۰ تومان به ۱۰۷ هزار تومان رسیده و افتی در حدود ۳ درصد را تجربه کرده است.

اما در مقابل این روند کاهشی، بازار لپه با افزایش قیمت قابل توجهی روبه‌رو بوده است. لپه آذرشهر با ثبت رشدی ۱۳ درصدی، از میانگین ۱۵۰ هزار تومان در تیرماه به ۱۷۰ هزار تومان در هفته دوم مرداد رسیده است. لپه هندی نیز افزایش ۸ درصدی داشته و از ۱۴۷ و ۵۰۰ تومان به ۱۶۰ هزار تومان رسیده است. همچنین لپه روس نیز با رشدی ملایم‌تر، از ۱۱۲ و ۵۰۰ تومان به ۱۱۵ هزار تومان افزایش یافته که معادل ۲/۲ درصد رشد است.

در بازار لوبیا نیز تحولات جالب توجهی رخ داده است. در میان اقلام مختلف، بیشترین کاهش قیمت متعلق به لوبیا قرمز ایرانی است که پس از آن‌که در اردیبهشت تا مرز ۳۰۰ هزار تومان پیش رفته بود، با یک روند نزولی مداوم روبه‌رو شد. این نوع لوبیا از میانگین ۲۷۰ هزار تومان در خرداد به ۲۰۷ و ۵۰۰ تومان در تیر رسید و نهایتاً در نیمه مرداد با افتی ۶ درصدی نسبت به تیر، به ۱۹۵ هزار تومان رسید. در مجموع، این محصول از اردیبهشت تاکنون نزدیک به ۳۵ درصد کاهش قیمت را تجربه کرده است.

لوبیا چشم بلبلی نیز در همین بازه نوسانات متعددی داشته است؛ از میانگین ۱۳۰ هزار تومان در تیر، در هفته اول مرداد به ۱۵۰ هزار تومان افزایش یافته و سپس دوباره در هفته دوم مرداد به ۱۳۲ هزار تومان بازگشته است. لوبیا سفید ایرانی نیز در هفته دوم مرداد در بازار یزد به قیمت ۲۵۷ هزار تومان به فروش رسیده و لوبیا چیتی ایرانی همچنان در سطح بالای ۳۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.

در بازار نخود، نوع سه‌خان ایرانی از ابتدای سال با قیمتی معادل ۱۱۷ هزار تومان آغاز کرده و در تیرماه به ۱۰۵ هزار تومان رسیده بود. با این حال، در نیمه مرداد رشد قیمت محدودی را تجربه کرده و به ۱۱۰ هزار تومان بازگشته است. این یعنی پس از افت حدود ۱۰ درصدی از فروردین تا تیر، در مردادماه شاهد افزایش ۵ درصدی قیمت این محصول بوده‌ایم.

در مقابل، نخود خارجی از ۱۰۵ هزار تومان در فروردین به ۱۰۰ هزار تومان در اردیبهشت کاهش یافت و از آن زمان تاکنون با ثبات نسبی و بدون نوسان، با همین قیمت در بازارهای استان یزد عرضه می‌شود.

در میان انواع ماش وارداتی نیز روندی افزایشی دیده می‌شود. ماش ونزوئلا از قیمت ۱۲۸ و ۸۰۰ تومان در تیر، به ۱۴۰ هزار تومان در نیمه مرداد رسیده و حدود ۹ درصد افزایش قیمت را ثبت کرده است. ماش افغانستانی نیز دقیقاً با همین نرخ رشد از ۱۲۶ و ۳۰۰ تومان در تیر، به ۱۴۰ هزار تومان در هفته دوم مرداد رسیده است.

در نهایت، بازار کنجد نیز طی این مدت با کاهش قیمت همراه بوده است. کنجد خام پاکستانی از میانگین ۱۳۳ هزار تومان در تیرماه، با افت حدود ۵ درصدی به ۱۲۷ هزار تومان در مرداد رسیده است. همچنین کنجد بوجاری از ۱۹۱ هزار تومان به ۱۸۸ هزار تومان کاهش یافته که افتی حدود ۱/۵ درصدی را نشان می‌دهد.

میوه و صیفی‌جات در مسیر کاهش در بازار یزد

بازار میوه و صیفی‌جات در استان یزد طی پنج ماه نخست سال ۱۴۰۴ با روندی کاهشی در قیمت‌ها همراه بوده؛ روندی که به‌ویژه در سه قلم اساسی مصرف خانوار یعنی پیاز، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی، خود را به شکلی محسوس‌تر نشان داده است. عواملی همچون افزایش تولید در فصل تابستان، وفور عرضه در بازار و کاهش هزینه‌های حمل و نقل ناشی از شرایط مساعد اقلیمی، از جمله دلایل اصلی این کاهش قیمت‌ها به شمار می‌روند.

پیاز سفید که در فروردین‌ماه سال جاری با میانگین قیمتی در حدود ۱۴ هزار تومان به فروش می‌رسید، تا پایان تیرماه روندی نزولی داشت و به ۱۱ هزار تومان برای هر کیلوگرم رسید. در ابتدای مرداد، افزایش اندکی به میزان ۲ هزار تومان را تجربه کرد اما مجدداً در هفته دوم مرداد با افتی دیگر به ۱۰ هزار تومان برگشت. در مجموع، قیمت پیاز سفید از فروردین تا نیمه مرداد کاهش ۴ هزار تومانی یا حدوداً ۲۸.۵ درصدی را ثبت کرده است.

در بازار گوجه‌فرنگی نیز شاهد افت قیمتی قابل توجهی بوده‌ایم. این محصول که در ابتدای سال ۱۴۰۴ با قیمت ۲۵ هزار تومان در بازار یزد معامله می‌شد، با روندی آهسته اما پیوسته کاهش یافت و در نهایت در هفته دوم مرداد به ۱۲ هزار تومان رسید. این کاهش ۱۳ هزار تومانی معادل ۵۲ درصد افت در بازه‌ای حدوداً پنج‌ماهه است؛ کاهشی که بیش از هر چیز تحت تأثیر فراوانی عرضه در ماه‌های گرم سال قرار دارد.

سیب‌زمینی نیز در صدر جدول کالاهای پرنوسان و کاهشی بازار قرار گرفته است. قیمت این محصول در فروردین ۵۱ هزار تومان برای هر کیلوگرم بود؛ اما طی ماه‌های گذشته با افتی مستمر مواجه شد و نهایتاً در نیمه مرداد با رسیدن به ۱۴ هزار تومان، کاهش قیمتی چشم‌گیری معادل ۷۳/۵ درصد را تجربه کرد.

در خصوص میوه‌های فصل تابستان نیز اگرچه نوسانات مقطعی و منطقه‌ای وجود داشته، اما روند کلی بازار بیانگر کاهش قیمت در اغلب انواع میوه‌های تابستانی است. با آغاز برداشت میوه‌های نوبرانه تابستانی و افزایش عرضه در بازارهای محلی، انتظار می‌رود روند کاهش قیمت‌ها تا پایان شهریور ادامه‌دار باشد.

چشم‌اندازی نه‌چندان آرام در بازار کالاهای اساسی

بررسی تحولات اخیر در بازارهای غلات، برنج، حبوبات و صیفی‌جات در مرداد ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که بازار محصولات کشاورزی در ایران همچنان زیر سایه عوامل متعددی از جمله نوسانات عرضه و تقاضا، تغییرات اقلیمی، سیاست‌های وارداتی و اختلالات زنجیره تأمین قرار دارد. در حالی که برخی کالاها نظیر برنج، صیفی‌جات و بخشی از حبوبات روندی کاهشی را تجربه کرده‌اند، برخی دیگر همچون جو و لپه‌ها با افزایش قیمت مواجه شده‌اند؛ امری که نشان‌دهنده شکنندگی نسبی تعادل بازار است.

تداوم این نوسانات، به‌ویژه در اقلامی که مستقیماً با معیشت خانوار و زنجیره تولید دام و طیور در ارتباط هستند، می‌تواند پیامدهای اقتصادی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد. از این‌رو، رصد مستمر بازار، مداخله‌های هدفمند و به‌موقع دولت، تسهیل واردات در زمان کمبود، و حمایت از تولید داخلی در فصول برداشت، از جمله اقداماتی‌ست که می‌تواند به کاهش فشار بر مصرف‌کنندگان و ایجاد ثبات نسبی در بازار کمک کند.

با ورود به نیمه دوم سال، باید دید آیا این نوسانات به آرامش نسبی می‌انجامد یا شرایط اقلیمی و چالش‌های لجستیکی بار دیگر معادلات بازار را دستخوش تغییر خواهند کرد. آنچه مسلم است، پایداری در بازار کالاهای اساسی بدون برنامه‌ریزی دقیق و نگاه کلان‌نگر ممکن نخواهد بود.

انتهای خبر/