وجود 20 درصد واحدهای نساجی کشور در یزد

یزد رسا: جایگاه نساجی یزد در کشور چیست؟ 

نیکزاد: از ۹ هزار و ۸۱۸ واحد نساجی کشور، حدود 2 هزار واحد در استان یزد مستقر هستند که با ۱۰ درصد سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال ۲۰ هزار نفری در استان یزد، ۲۵ درصد سهم اشتغال استان مربوط به این حوزه است و از این ‌رو ۲۰ درصد واحدهای نساجی کشور در استان یزد مستقر هستند. با توجه به واحدهای فعال بافندگی تاری و پودی در استان‌های یزد و اصفهان و سایر استان‌ها، ظرفیت بیش از ۲/۴ میلیارد مترمربع در کشور وجود دارد.

فراهم بودن زیرساخت‌های لازم در تمامی جهات در استان، سازگاری این صنعت با اقلیم کم‌آب و خشک یزد، صنعت بومی و دیرینه، شهرت جهانی منسوجات استان یزد، وجود افراد متخصص لازم و کافی در این استان، توسعه صنعت نساجی به‌صورت متمرکز در استان یزد و اولویت و اهمیت صنعت نساجی و پوشاک یزد در سند آمایش استان یزد از مزیت‌های صنعت نساجی یزد است.

جایگاه استان یزد در تولیدات نساجی

یزد رسا: سهم یزد از تولیدات نساجی کشور چقدر است؟

نیکزاد: یزد مبدع و تولیدکننده دستمال ابریشمی، پارچه ترمه و روفرشی است، بیشترین تولیدات روفرشی کشور با اختصاص ۹۰ درصد سهم بازار متعلق به استان یزد است و به کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی صادر می‌شود. سابقه تولید روفرشی در یزد به ۵۰ سال پیش بازمی‌گردد و یکی از هنر- صنعت‌های اصیل استان یزد به شمار می‌رود.

بیش از ۸۰ درصد پارچه‌های رومبلی و پرده‌ای داخل کشور در یزد تولید می‌شود و استان یزد، رتبه نخست تولید محصول سنتی و رتبه دوم تولید پارچه پنبه‌ای، الیاف مصنوعی، ریسندگی نخ پنبه و پلی‌استر را داراست.

استان یزد در زمینه تولیدات نساجی چون روفرشی، رومبلی و ترمه، رتبه نخست کشور را دارد. ۹۰ درصد روفرشی، ۶۱/۵ درصد رومبلی و ۹۰ درصد ترمه کشور در استان یزد تولید می‌شود.

آنچه تیشه به ریشه صنعت نساجی می‌زند

یزد رسا: مهم‌ترین مشکلات صنعت نساجی یزد چیست؟

نیکزاد: واردات پارچه از مهم‌ترین معضلات صنعت نساجی است، در سال ۱۴۰۲ مبلغ ۸۳۵ میلیون دلار ارز نیمایی به واردات پارچه تخصیص یافته، در حالی‌ که در همین سال تنها ۴۵۰ میلیون دلار به واردات ماشین‌آلات نساجی اختصاص یافته است که فقط درصدی از آن شامل ارز نیمایی بوده است. 

همچنین آمار واردات پارچه در 6 ‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ مبلغ ۴۳۵ میلیون دلار بوده است. مقایسه این آمارها نشان‌دهنده عدم توجه به تولیدات داخلی پارچه است و هیچ‌گونه تمهیدات و اقداماتی در راستای حمایت از تولیدکننده انجام نشده است.

با توجه به قطعی برق دو روز در هفته در صنایع نساجی، قطعی گاز، افزایش شدید هزینه‌های تولید، افزایش قیمت نخ و تورم، در این شرایط واردات پارچه تیشه به ریشه صنعت نساجی کشور می‌زند.

اگرچه مطابق برنامه‌های توسعه‌ای کشور، با ممنوعیت واردات کالا مخالفت شده، ولی در این شرایط، واردات پارچه عملاً صنعت نساجی کشور را نابود می‌سازد. با توجه به اینکه قیمت مواد اولیه از جمله نخ به‌طور فوق‌العاده‌ای افزایش یافته و به‌تبع آن هزینه‌های تولید نیز بالا رفته است، کالای نهایی ایرانی دیگر توان رقابت با محصولات مشابه خارجی را ندارد و عملاً واحدهای تولیدی نساجی در آینده‌ای نزدیک تعطیل خواهند شد و با سیل عظیمی از کارگران بیکار مواجه خواهیم بود.

 تنها راهکار برای نجات این صنعت، منع موقت واردات انواع پارچه است. بدیهی است که پس از ثبات شرایط و خروج از وضعیت کنونی، با استفاده از ابزارهایی نظیر تعیین درصد عوارض گمرکی و قیمت‌گذاری حداقلی پایه برای واردات پارچه، می‌توان بازار نساجی را مدیریت کرد.

فرسودگی بیش از نیمی از ماشین‌آلات نساجی

یکی دیگر از مشکلات صنعت نساجی یزد فرسودگی ماشین‌آلات است، متأسفانه بیش از نیمی از ماشین‌آلات صنعت نساجی فرسوده‌اند و پاسخگوی نیاز بازار امروز نیستند. برای افزایش توان رقابت با پارچه‌های خارجی و پیشرفت در دنیای مد، سرمایه‌گذاری در نوسازی ماشین‌آلات بافندگی از اهمیت بالایی برخوردار است. متأسفانه به دلیل عدم تخصیص ارز به ماشین‌آلات بافندگی که تولید داخلی ندارند، مشکلات این صنعت به‌شدت افزایش یافته است.

عدم توجه و بهره‌گیری از نظرات بخش خصوصی و تشکل‌های فعال در حوزه مصوبات دولت برای تصمیم‌گیری‌های کلان صنعت نساجی، باعث اتخاذ تصمیماتی برخلاف منافع واحدهای تولیدی شده است که این موضوع نیز برای صنعت نساجی مشکل‌ساز شده است.

از طرفی دیگر شرایط رکود بازار و وجود تحریم‌ها باعث تضعیف وضعیت مالی صنعت نساجی شده است. کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش برای تهیه مواد اولیه و گرانی آن، طولانی بودن فرآیند تخصیص ارز مواد اولیه، و کمبود نقدینگی در واحدهای نساجی منجر به کاهش تولید و در نهایت ناتوانی این واحدها در ادامه فعالیت شده است.

قاچاق کالا از دیگر عوامل تهدیدکننده صنعت نساجی است، افزایش ورود کالاهای رسمی و غیررسمی (به‌ویژه پارچه و پوشاک) به دلیل قاچاق‌پذیر بودن محصولات این صنعت، موجب وارد آمدن زیان به تولیدکنندگان شده است. متأسفانه کم‌اظهاری و بداظهاری در گمرک، به‌عنوان یکی از آفات نظام گمرکی، طبق ماده ۲۹ قانون امور گمرکی، از مصادیق قاچاق کالا محسوب می‌شود.

عوامل مهم در توسعه صنعت نساجی

ضعف در بازرسی‌ها و نظارت بر روند ترخیص کالا از گمرک، از دلایل اصلی بروز پدیده کم‌اظهاری است. همچنین استفاده از کارت بازرگانی موقت (به نام اشخاص دیگر) برای ورود منسوجات، خود مصداق قاچاق کالا محسوب می‌شود. واردات محصولات نساجی با قیمت و تعرفه پایین و ورود پارچه‌های بی‌کیفیت از دیگر عواملی است که به تولیدکنندگان آسیب می‌زند.

یزد رسا: برای کاهش مشکلات چه راهکاری‌هایی را پیشنهاد می‌دهید؟ 

نیکزاد: افزایش نظارت بر روند ترخیص کالا از گمرک، اصلاح روش قیمت‌گذاری و تعرفه کالاهای نساجی وارداتی، ایجاد گمرک اختصاصی برای واردات محصولات نساجی در استان‌های قطب نساجی (مانند یزد)، الزام شرکت‌های مستقر در مناطق آزاد به تولید واقعی و داشتن مجوز تولید، حضور نماینده بخش خصوصی در گمرک جهت نظارت بر روند ترخیص کالا، اجباری شدن رعایت استاندارد برای کالاهای نساجی وارداتی از جمله راهکارهایی است که برای رفع مشکلات پیشنهاد می‌شود.

باید یادآور شد که صنعت نساجی یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع جهان است که به‌ دلیل اشتغال‌زایی و نقش‌های صنعتی، اقتصادی و اجتماعی مؤثر، همواره مورد توجه کشورها و اقتصادهای بزرگ دنیا قرار داشته است. از جمله سیاست‌های موفق دولت‌ها در رشد این صنعت می‌توان به تسهیل فضای کسب ‌و کار، عقد قراردادهای تجاری آزاد و ترجیحی با بازارهای هدف صادراتی، تأمین زیرساخت‌ها، ارائه تسهیلات مالی و مشوق‌های صادراتی، حمایت‌های همه‌جانبه دولت‌ها، مشوق‌های متنوع و تخفیف‌های مالیاتی اشاره کرد؛ این‌ها همگی از عوامل مهم در توسعه این صنعت هستند.

طرح بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات نساجی» در برنامه «یزد پایدار»

یزد رسا: یکی از مصوبات سفر شهید رئیسی به یزد ارائه تسهیلات برای نوسازی صنعت نساجی یزد بود، اجرای این مصوبه به کجا رسید؟

نیکزاد: یکی از مصوبات سفر شهید رئیسی به یزد، ارائه تسهیلات برای نوسازی صنعت نساجی یزد بود. در سال ۱۴۰۲، طرح بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات نساجی استان یزد در راستای سیاست‌های «یزد نوین» مورد پیگیری قرار گرفت. پس از جلساتی با استانداری، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد و بانک ملی (بانک عامل)، مبلغ ۱۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات از مصوبات سفر ریاست جمهوری برای بازسازی و نوسازی این ماشین‌آلات تصویب شد.

قرار بود با همکاری انجمن نساجی استان، واحدهای نساجی با اولویت بافندگی، سپس چاپ، تکمیل و رنگرزی و در نهایت ریسندگی به استانداری معرفی و از آن‌ جا به بانک ملی معرفی شوند.

این مراحل در سال ۱۴۰۲ انجام شد اما بانک ملی اعلام کرد که تأمین اعتبار نشده است. علی‌رغم پیگیری‌های متعدد، هیچ اقدامی در جهت اجرای این مصوبه انجام نشده و این موضوع اکنون با عنوان «طرح بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات نساجی» در برنامه «یزد پایدار» در دستور کار قرار دارد.

انتهای خبر/