در مردادماه سال جاری، ثبت سفارش‌های جدیدی برای واردات برنج انجام شده است که هدف از این اقدام، تأمین و تکمیل ذخایر استراتژیک کشور بوده و تمام محموله‌های وارداتی باید به شرکت بازرگانی دولتی ایران تحویل داده شود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که افزایش تولید و ذخایر برنج در کشورهای صادرکننده بزرگ همچون هند، عرضه جهانی این کالا را افزایش داده و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۶ شاهد کاهش تدریجی قیمت برنج در بازارهای جهانی باشیم.

اما در بازار داخلی، روند قیمت‌ها همچنان افزایشی بوده است. برنج طارم اعلی که در مردادماه میانگین قیمت آن حدود ۲۶۷ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود، در هفته دوم شهریورماه به رقم ۲۹۰ هزار تومان رسید. این روند افزایش قیمت در برنج داخلی هاشمی نیز قابل مشاهده است؛ به گونه‌ای که قیمت آن از ۲۵۵ هزار تومان در مردادماه به ۲۹۵ هزار تومان در هفته دوم شهریور افزایش یافته است.

در بخش برنج‌های وارداتی، برنج پاکستانی باسمانی با میانگین قیمت ۱۳۳ هزار تومان در مردادماه، در نیمه اول شهریور به قیمت ۱۵۸ هزار تومان رسیده است. همچنین، برنج تایلندی غیر از نوع هومالی از تیرماه با قیمت ثابتی معادل ۶۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه شده است. برنج هندی ۱۱۲۱ نیز که در تیرماه قیمت ۷۲ هزار تومان داشت، در مردادماه با افزایش ناچیزی به ۶۹ هزار تومان رسید و دوباره در هفته دوم شهریور به ۷۹ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد.

در مجموع، بازار برنج با وجود نوسانات جهانی و تحولات وارداتی، همچنان روند افزایشی قیمت را در ماه‌های اخیر پشت سر گذاشته است؛ موضوعی که توجه ویژه سیاست‌گذاران و فعالان این حوزه را می‌طلبد تا با برنامه‌ریزی دقیق، تعادل بازار و رفاه مصرف‌کنندگان حفظ شود.

حبوبات و آینده‌ای که با برداشت تازه رقم می‌خورد

برداشت کامل بازار حبوبات در نیمه اول شهریور ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که تغییرات قیمتی عمده‌ای در گروه‌های مختلف این کالاها رخ نداده است. بر اساس اعلام رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی کشور، قیمت حبوبات روندی کاهشی به خود گرفته و با نزدیک شدن به فصل برداشت از ابتدای مهرماه، انتظار می‌رود این کاهش قیمت‌ها سرعت بیشتری یابد و فضای بازار به سمت تعادل و ثبات حرکت کند.

با این حال، برخی اقلام حبوبات شاهد نوساناتی در قیمت بودند. انواع عدس با افزایش قیمت نسبتاً مشهودی در بازار عرضه شدند؛ به طوری که عدس ساسکن درشت کانادا در بازار عمده‌فروشی یزد میانگین قیمتی در بازه ۱۰۵ تا ۱۲۵ هزار تومان داشت و عدس ساسکن ریز (استون) کانادایی نیز با قیمتی بین ۹۷ تا ۱۰۵ هزار تومان به فروش رسید. عدس درشت روسیه و دال عدس نیز هر کدام در محدوده ۹۵ تا ۱۰۰ هزار تومان عرضه شدند.

در حوزه لپه، لپه آذرشهر با افزایش قابل توجهی معادل ۱۰ هزار تومان به میانگین قیمت ۱۹۵ هزار تومان رسید. لپه هندی با قیمت حدود ۱۶۰ هزار تومان، لپه روسی در محدوده ۱۲۰ هزار تومان، لپه ریز ۱۵۰ هزار تومان و لپه درجه یک متوسط با نرخ ۲۰۰ هزار تومان در بازار معامله شدند.

لوبیا نیز طیف گسترده‌ای از قیمت‌ها را تجربه کرد؛ لوبیا چیتی درجه یک کانادایی با نرخ ۳۴۰ تا ۳۶۷ هزار تومان، انواع لوبیا آفریقایی، برزیلی و ازبک بین ۱۴۵ تا ۲۷۰ هزار تومان و لوبیا قرمز ایرانی به قیمت ۱۸۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه شدند. لوبیا خارجی با قیمت ۸۰ هزار تومان و لوبیا چشم بلبلی ماداگاسکار در محدوده ۱۲۱ تا ۱۳۰ هزار تومان به فروش رسیدند. همچنین لوبیا سفید ایرانی با قیمت حدود ۲۴۰ هزار تومان بسته به درجه کیفیت معامله شد.

ماش نیز در این دوره کاهش قیمت داشت و نمونه‌های ونزوئلا و افغانستانی آن با میانگین قیمت ۱۲۱ تا ۱۴۰ هزار تومان در بازار عرضه شدند.

در بخش کنجد، کنجد خام پاکستان با میانگین قیمت ۱۳۵ هزار تومان و کنجد بوجاری شده تا ۱۹۲ هزار تومان فروخته شد.

نخود نیز روند کاهشی را تجربه کرد؛ نخود سه خان با میانگین ۱۰۵ هزار تومان، نخود دو خان ۱۲۰ هزار تومان و نخود خارجی (فلافلی) با قیمت ۹۵ هزار تومان در بازار عرضه شدند.

از دیگر اقلام مهم بازار، لیمو عمانی وارداتی با افزایش قیمت چشمگیر به میانگین ۴۵۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسید و کشمش آفتابی با قیمت ۱۹۰ هزار تومان و کشمش تیزابی نیز با افزایش قیمت به ۱۸۰ هزار تومان معامله شدند.

قیمت حبوبات ۲ برابر بازار عمده‌فروشی!

باید در نظر داشت که قیمت‌های اعلام شده بر اساس نظارت بر عمده‌فروشی‌ها ثبت شده‌اند و ممکن است در خرده‌فروشی‌ها و مراکز بسته‌بندی تا دو برابر این ارقام نیز به فروش برسند. برای مثال، لوبیا قرمز ایرانی دستچین بتول در بازار خرده‌فروشی ۲۰۰ هزار تومان، لوبیا چیتی دستچین خمین ۴۳۰ هزار تومان، لوبیا سفید درجه یک ۲۸۰ هزار تومان و لپه ایرانی مارک بتول ۱۷۲ هزار تومان به فروش می‌رسند. سایر اقلام نظیر نخود سایز ۷ و ۸ با قیمت ۱۰۵ هزار تومان، عدس ایرانی درجه یک ۱۴۵ هزار تومان و لیمو عمانی سودان با نرخ ۴۲۵ هزار تومان در بازار خرده‌فروشی عرضه شده‌اند.

این گزارش نشان می‌دهد بازار حبوبات در شرایط فعلی نسبتا پایدار است، اما برخی اقلام با نوسانات جزئی قیمت مواجه بوده‌اند که می‌تواند متاثر از شرایط فصلی و تغییرات عرضه و تقاضا باشد. پیش‌بینی می‌شود با آغاز فصل برداشت، روند کاهشی قیمت‌ها سرعت بیشتری یافته و تعادل بیشتری در بازار ایجاد شود.

جهش قیمت‌ میوه‌ها در آستانه پایان تابستان

رصد هفتگی قیمت‌ها در بازار میوه، سبزیجات و صیفی‌جات در دومین هفته از شهریورماه ۱۴۰۴، حاکی از آن است که بیشتر اقلام این گروه کالایی، روندی صعودی را در پیش گرفته‌اند. این افزایش نرخ‌ها، به‌ویژه در مورد میوه‌های تابستانی محسوس‌تر بوده و در برخی موارد، جهش‌های قیمتی چشمگیری نیز مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد نزدیکی به پایان فصل تابستان، عامل اصلی این تغییرات باشد؛ موضوعی که هر ساله در همین بازه‌ی زمانی تکرار می‌شود، اما امسال با شدت بیشتری خود را نشان داده است.

در گروه سبزیجات تازه، قیمت سبزی خورشتی در هم (بدون خاک) به حدود ۳۰ هزار تومان و سبزی خوردن در هم (بدون خاک) به حدود ۳۳ هزار تومان در هر کیلوگرم رسیده است. اگر همین اقلام به صورت آماده طبخ تهیه شوند، بهای آن‌ها به‌مراتب بالاتر خواهد بود؛ به‌گونه‌ای که سبزی خورشتی آماده با قیمت ۸۷ هزار تومان و سبزی خوردن آماده با قیمت قابل‌توجه ۱۳۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در بازار عرضه شده‌اند.

در بخش صیفی‌جات، روند افزایشی قیمت سه قلم کالای اساسی یعنی پیاز، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی همچنان ادامه دارد. قیمت پیاز سفید که در مردادماه به طور میانگین ۱۱ هزار و ۲۵۰ تومان بود، در هفته دوم شهریور به ۱۴ هزار تومان رسیده است. گوجه‌فرنگی نیز با افزایشی مشابه، از ۱۲ هزار و ۷۵۰ تومان در مرداد به ۱۵ هزار تومان در شهریورماه افزایش یافته و سیب‌زمینی نیز از ۱۵ هزار تومان به ۱۸ هزار تومان در همین بازه رسیده است. این روند افزایشی در مورد صیفی‌جات، فشار مضاعفی را به خانوارها وارد کرده، به‌خصوص آن‌که این اقلام نقش پایه‌ای در سبد مصرف روزانه دارند.

در بخش میوه‌های تابستانی، با وجود کاهش عرضه و پایان فصل برداشت، آنچه بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، جهش‌های قابل‌توجه در نرخ فروش است. به عنوان نمونه، خربزه مشهدی که در ابتدای شهریور با قیمت ۲۸ هزار تومان عرضه می‌شد، در کمتر از دو هفته با افزایشی چشمگیر به ۴۸ هزار تومان رسید. انگور عسگری نیز با قیمت ۵۵ هزار تومان، خیارسبز مینی با ۴۵ هزار تومان، سیب گلاب با ۵۰ هزار تومان و طالبی با نرخ ۳۵ هزار تومان معامله شده‌اند.

قیمت لیموترش که همواره در فصل گرما تقاضای بالایی دارد، به حدود ۹۵ هزار تومان رسیده و موز ایرانی نیز با بهایی برابر با ۶۰ هزار تومان به فروش رفته است. در همین حال، هندوانه که معمولاً به‌عنوان میوه‌ای ارزان شناخته می‌شود، به قیمت ۲۲ هزار تومان و انار شیرین به رقم ۸۰ هزار تومان در هر کیلوگرم در بازار مشاهده شده است.

در میان تغییرات ماهانه، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در گروه میوه و خشکبار، بیشترین افزایش قیمت مربوط به پرتقال با ۱۷/۱ درصد رشد، موز با ۸/۶ درصد و هلو با ۶/۲ درصد بوده است. در مقابل، لیموترش با کاهش ۱۵/۷ درصدی، تنها قلمی‌ست که افت قیمت محسوسی را تجربه کرده است.

در بخش سبزیجات و صیفی‌جات نیز، خیار با افزایش ۲۸/۱ درصدی، قارچ با ۱۸/۶ درصد و بادمجان با ۷/۹ درصد، در صدر افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌اند.

در مجموع، بازار میوه و صیفی‌جات کشور در نیمه ابتدایی شهریور ۱۴۰۴، تحت تأثیر عوامل فصلی، نوسانات عرضه، و متغیرهای اقتصادی دستخوش تغییراتی شده که نشان از فشار فزاینده بر مصرف‌کنندگان دارد. اگرچه برخی اقلام کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند، اما روند کلی بازار بیشتر در جهت افزایش نرخ‌هاست؛ موضوعی که می‌تواند زنگ خطری برای کاهش قدرت خرید خانوارها و تغییر الگوی مصرف در ماه‌های پیش رو باشد.

ثباتی که هنوز به بازار راه پیدا نکرده است!

در مجموع آنچه از رصد بازار کالاهای اساسی در شهریورماه برمی‌آید، چیزی فراتر از نوسانات معمول فصلی‌ است. گرچه در برخی حوزه‌ها مثل حبوبات، نشانه‌هایی از ثبات یا حتی کاهش قیمت دیده می‌شود، اما در سایر گروه‌ها، به‌ویژه میوه، صیفی‌جات و برنج، افزایش قیمت‌ها همچنان ادامه‌دار و قابل‌توجه است.

این وضعیت نشان می‌دهد که بخش زیادی از بازار، همچنان از نبود نظارت مؤثر و سیاست‌گذاری دقیق آسیب می‌بیند و تا زمانی که روند تأمین، توزیع و قیمت‌گذاری کالاها با برنامه‌ریزی دقیق‌تری همراه نباشد، نمی‌توان انتظار کاهش محسوس فشار اقتصادی بر خانوارها را داشت. در چنین شرایطی، حفظ تعادل بازار و جلوگیری از فشار مضاعف بر سبد مصرفی خانوار، نیازمند ورود به‌موقع و مؤثر نهادهای مسئول است؛ پیش از آن‌که «گرانی» از یک روند اقتصادی، به وضعیت عادی و دائمی در ذهن جامعه تبدیل شود.

انتهای خبر/