به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «یزد رسا»، نان، این غذای اصلی و سنتی مردم ایران، همواره از مهم‌ترین ارکان امنیت غذایی و فرهنگ تغذیه در کشور به شمار می‌رود. گندم نیز به عنوان اصلی‌ترین ماده اولیه نان، جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌های کلان کشاورزی، سلامت و اقتصاد دارد. 31 فروردین روز ملی گندم و نان، فرصتی است برای مرور دستاوردها، آسیب‌ها و ضرورت‌های بهبود در این حوزه.

استان یزد با وجود محدودیت منابع آبی و اقلیم خشک، در زمینه تأمین نان با کیفیت و سلامت‌محور، تلاش‌های ارزشمندی را رقم زده است. بیش از یک هزار و 600 نانوایی یارانه‌ای در سطح استان فعال هستند و طبق آمارها، میزان مصرف نان در یزد از میانگین کشوری بالاتر است. در این میان، کیفیت نان و ارتقای ارزش تغذیه‌ای آن، به یکی از محورهای اصلی سیاست‌گذاری در حوزه سلامت عمومی تبدیل شده است.

گام‌های جدی برای افزایش کیفیت

بر اساس اعلام مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان یزد، کیفیت گندم خریداری‌شده طی سال‌‌های گذشته در استان بهبود چشم‌گیری یافته و این امر تأثیر مستقیمی بر کیفیت نان داشته است. در حال حاضر نان تافتون پخت‌شده در یزد، یکی از بهترین انواع نان در سطح کشور از حیث کیفیت، بافت و طعم به شمار می‌رود.

با این حال، چالش‌هایی همچنان باقی است. بر پایه گزارش مرکز بهداشت، ۳۰ درصد از نانوایی‌های یزد هنوز میزان نمک مجاز را رعایت نمی‌کنند. طبق استاندارد ملی جدید، میزان مصرف نمک نباید بیش از یک گرم در ۱۰۰ گرم نان خشک باشد. عدم رعایت این میزان می‌تواند به بروز بیماری‌هایی نظیر فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی منجر شود.

نان کامل؛ سلامت در سفره‌های یزدی‌ها

یکی از مهم‌ترین اقدامات اخیر در استان یزد، تمرکز بر تولید و ترویج نان کامل است؛ نانی که از آرد سبوس‌دار و فاقد عملیات تصفیه تولید می‌شود و دارای فیبر، مواد معدنی و ویتامین‌های گروه B است. به گفته معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی یزد، استفاده از نان کامل می‌تواند نقش موثری در کاهش بیماری‌های گوارشی، دیابت نوع ۲، چاقی و حتی برخی سرطان‌ها داشته باشد.

در همین راستا، با همکاری اداره استاندارد، جهاد کشاورزی، اداره غله، انجمن حمایت از مصرف‌کنندگان و نانوایان، طرح پایلوت تولید نان کامل در سطح استان آغاز شده است. در فاز نخست این طرح، تعدادی از نانوایی‌های منتخب در شهر یزد، اردکان، میبد و ابرکوه با دریافت آرد کامل و آموزش‌های تخصصی، اقدام به تولید نان کامل کرده‌اند.

راه‌اندازی نانوایی‌های سلامت‌محور

اداره کل استاندارد یزد در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که راه‌اندازی نانوایی‌های ویژه پخت نان کامل در استان، به عنوان الگوی کشوری در حال پیگیری است. در این نانوایی‌ها، علاوه بر استفاده از آرد کامل، از خمیرمایه طبیعی و روش‌های پخت سالم استفاده می‌شود. این واحدها همچنین تحت نظارت منظم کارشناسان تغذیه و بهداشت هستند.

از سوی دیگر، فرهنگ‌سازی برای مصرف نان کامل نیز آغاز شده است. توزیع بروشور، برگزاری برنامه‌های آموزشی در مدارس و مراکز بهداشتی، تهیه گزارش‌های تلویزیونی، و همکاری با دانشگاه علوم پزشکی برای اطلاع‌رسانی عمومی، از جمله اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه است.

آموزش، نظارت و فرهنگ‌سازی؛ سه ضلع بهبود نان در یزد

ارتقای کیفیت نان بدون آموزش مستمر نانوایان و ایجاد انگیزه در آن‌ها ممکن نیست. در همین راستا، دوره‌های تخصصی آموزش پخت نان سالم، رعایت بهداشت، نحوه استفاده از خمیرمایه طبیعی، و مدیریت فرآیند تخمیر، به طور منظم برگزار می‌شود. همچنین سیستم‌های نظارتی، بازرسی از نانوایی‌ها را بر اساس چک‌لیست‌های بهداشتی و فنی انجام می‌دهند.

بنا بر گفته کارشناسان، یکی از عوامل کلیدی در پایداری این طرح‌ها، استقبال مردم از نان کامل است. در حال حاضر، با افزایش آگاهی عمومی، مصرف نان سبوس‌دار نسبت به گذشته در حال افزایش است، اما همچنان نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر وجود دارد؛ چرا که بسیاری از مصرف‌کنندگان، به اشتباه، نان سفید و نرم را با کیفیت‌تر می‌دانند.

چالش‌ها و راه‌حل‌ها

برخی از موانع پیش روی گسترش نان کامل در استان عبارت‌اند از: عدم تخصیص یارانه جداگانه برای آرد سبوس‌دار، تفاوت قیمت تمام‌شده نان کامل نسبت به نان‌های معمولی، و کمبود تجهیزات پیشرفته در برخی نانوایی‌ها. رفع این موانع، نیازمند عزم جدی دستگاه‌های اجرایی و همراهی سیاست‌گذاران ملی است.

نان، فراتر از یک ماده غذایی ساده، شاخصی از سلامت، فرهنگ و خودکفایی یک جامعه محسوب می‌شود. استان یزد با گام‌های حساب‌شده در زمینه بهبود کیفیت نان، ترویج مصرف نان کامل و ارتقای سطح آموزش و نظارت، به الگویی موفق در کشور تبدیل شده است. اما این مسیر همچنان ادامه دارد و نیازمند همراهی همه بخش‌ها از کشاورز گرفته تا نانوا و مصرف‌کننده است.

۳۱ فروردین، یادآور اهمیت نانی است که برکت سفره‌هاست؛ و مسئولیتی است برای حفظ و ارتقای آن در مسیر تغذیه سالم و جامعه‌ای تندرست.

انتهای خبر/