*از وضعیت جمعیتی دانش‌آموزان متوسطه اول چه خبر؟!

در آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و در همین سال تراکم دانش‌آموزان در دوره متوسطه اول در یزد ۲۸.۶۳ نفر است که بالاتر از میانگین کشوری ۲۷.۰۸ نفر می‌باشد. این اختلاف اندک اما قابل‌توجه است و نشان می‌دهد که در مقایسه با سطح استاندارد ۲۸ نفر، یزد تراکمی فراتر از حد استاندارد را تجربه می‌کند، شاید در نگاه اول این رقم کوچک به نظر برسد، اما همین رقم و این موضوع می‌تواند فشار بیشتری بر معلمان و کیفیت آموزش در این دوره وارد کند.

تعداد دانش‌آموزان یزدی در این مقطع در سال تحصیلی۱۴۰۱-۱۴۰۲، ۶۵ هزار و ۳۲۵ نفر بوده که رشد ۴.۱ درصدی را تجربه کرده است.

تراکم دانش‌آموزان شهری و روستایی نیز در این مقطع مشاهده می‌شود؛ برای مثال، در دوره متوسطه اول، تراکم دانش‌آموزان شهری به ۲۹.۱ نفر و در مدارس روستایی به ۲۱.۷ نفر می‌رسد. تراکم دانش‌آموزان شهری در دوره متوسطه اول نسبت به سال گذشته ۱.۱ درصد کاهش را تجربه کرد که این آمار برای دانش‌آموزان روستایی ۵.۶ درصد افزایش داشت.

*تراکم به نسبت پایین مقطع متوسطه دوم از چیست؟

بر مبنای همین آمار در دوره متوسطه نظری، تراکم دانش‌آموزان در استان یزد به ۲۲.۷۹ نفر در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ رسید. این عدد بالاتر از میانگین کشوری ۲۴.۴ نفر بوده و نشان‌دهنده تراکم بیش از حد در این مقطع تحصیلی است. در حالی که استاندارد تراکم دانش‌آموزان ۲۸ نفر است، آمارهای ارائه‌شده از نیاز به برنامه‌ریزی بهتر برای کاهش تراکم در این دوره حکایت دارند.

در دوره متوسطه دوم تفاوت تراکم دانش‌آموان شهری و روستایی نیز قابل توجه است؛  این تفاوت به ۲۱.۱ نفر در مدارس شهری و ۱۵.۵ نفر در مدارس روستایی می‌رسد که این اختلاف زیاد نشان‌دهنده تراکم بیشتر و تقاضای بالا برای تحصیل در مناطق شهری است. همچنین برای دوره متوسطه دوم این آمار برای دانش‌آموزان شهری ۵.۳ درصد و برای دانش‌آموزان روستایی ۲.۶ درصد افزایش داشتند.

یکی از مقاطع تحصیلی که تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با شاخص‌های کشوری دارد، دوره فنی و حرفه‌ای است، در سال تحصیلی مذکور و در این دوره، تراکم دانش‌آموزان در استان یزد ۲۲.۰۹ نفر است که نسبت به میانگین کشوری ۲۱.۹۶ نفر به‌طور محسوسی بیشتر است. این تفاوت نشان‌دهنده این است که استان یزد در این مقطع باید اقدامات متفاوتی را انجام دهد تا این تراکم به حد نصاب استاندارد که ۱۵ نفر می‌باشد، برسد و از این طریق به بهبود کیفیت آموزش‌های مهارتی در این استان کمک کند.

در دوره کاردانش نیز استان یزد همچنان تراکم دانش‌آموزی بیشتری نسبت به میانگین کشوری دارد. تراکم دانش‌آموزان در این دوره در یزد ۱۹.۶۶ نفر است، در حالی که این عدد در سطح کشوری ۱۸.۷ نفر و به صورت استاندارد ۱۵ نفر است. 

 تعداد دانش‌آموازن در دوره متوسطه عمومی ۲۸ هزار و ۵۷۲ نفر، هنرستان‌ها ۲۳ هزار و ۳۹۱ نفر بوده که به ترتیب کاهش ۰.۷ درصدی در جمعیت دانش‌آموزان متوسطه عمومی و افزایش ۱.۸ درصدی در جمعیت دانش‌آموزان هنرستانی نسبت به سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ مشاهده می‌شود.

این تفاوت جمعیت در مقاطع دوره متوسطه دوم نسبت به دوره متوسطه اول در تغییر گرایش دانش‌آموزان به سمت مقاطع فنی و حرفه‌ای و کاردانش است؛ بنابراین یکی از دلایل کمتر بودن جمعیت دوره متوسطه دوم نسبت به اول را می‌توان این مهم دانست.

*چرا به تراکم دانش‌آموزان یزدی در کلاس اینگونه پرداخته شد؟

تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس یکی از مسائل مهمی است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزش داشته باشد. با افزایش تعداد دانش‌آموزان در هر کلاس، معلمان قادر نخواهند بود توجه کافی به نیازهای فردی دانش‌آموزان داشته باشند. به‌خصوص در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول که پایه‌گذاری مهارت‌های آموزشی و اجتماعی دانش‌آموزان انجام می‌شود، تراکم بالای دانش‌آموزی می‌تواند منجر به کاهش کیفیت آموزش و افزایش فشارهای روانی بر دانش‌آموزان و معلمان شود.

با توجه به اهمیت کیفیت آموزش بر تعلیم و تربیت دانش‌آموزان نباید این موضوع مهم را نادیده گرفت و با شلوغ کردن کلاس‌های درس دانش‌آموزان این کیفیت را قربانی کرد؛ شاید اینجا به درستی بتوان به ضرر کمبود معلم در استان یزد اشاره کنیم و باید توجه کرد که تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درسی راه‌حل جبران این مسئله نیست و امید است با فرا رسیدن سال تحصیلی جدید برای این مسئله نیز چاره‌اندیشی شده باشد.