صدیقه رمضانخانی در این زمینه گفت: در قدیم به شب یلدا شب چله گفته می شد و این شب قدمت طولانی دارد که به قبل از اسلام باز می‌گردد و مرتبط با آئین زرتشتیان است.

وی ادامه داد: در ایران باستان با توجه به اینکه مردم بیشتر کشاورز یا دامپرور بودند و به مرور با تضادهای طبیعت مانند روز و شب، گرما و سرما، روشنایی و تاریکی و حتی خوبی و بدی، دوستی و دشمنی آشنا شدند، در باور آن‌ها آنچه برای زندگی مفید بود، از جلوه‌های اهورامزدا به‌شمار می‌آمد و آنچه برای آن‌ها زیان‌آور بود، از جلوه‌های اهریمن دانسته می‌شد.

این کارشناس فرهنگ عامه ادامه داد: ایرانیان باستان برای این‌که تا اندازه‌ای شب‌ها را بی‌آزار کنند و از ترس و وحشت آن بکاهند، آتش می‌افروختند و در پناه روشنای آتش، شب را به صبح می‌رساندند و معتقد بودند با افروختن آتش، دامنه‌ی روشنایی نیروی اهورامزدا بر نیروی جادوگران و دیوها غلبه می‌کند و در واقع جادوگران از خانه‌های آن‌ها دور می‌شوند.

وی با بیان اینکه خوراکی‌های شب یلدا در یزد مانند دیگر نقاط کشور شامل انار و هندوانه و میوه‌های خشک است،‌ افزود: شامی که یزدی‌ها اغلب مقید به طبخ آن در شب چله هستند، آش شولی و خورشت فسنجان است که آن هم فلسفه خاص خود را دارد و طبیعت سرد و گرم انسان‌ها در زمستان و تابستان باز می‌گردد.

رمضانخانی گفت: یزدی‌ها معمولا در این شب به خانه پدربزرگ و مادربزرگ می‌رفتند و آنها نیز یک اتاق بزرگ خانه‌شان را به برگزاری شب چله اختصاص می‌دادند؛ کرسی می‌گذاشتند، لحاف بزرگی را پهن می‌کردند و روی کرسی میوه‌های مختلف پاییزی و آجیل قرار می‌دادند.

وی قشنگ ترین ویژگی آیین شب یلدا را دور هم نشینی و رفتن به خانه بزرگترهای فامیل دانست و افزود: آیین هدیه دادن و هدیه گرفتن،  تفال به دیوان حافظ، نقاله‌خوانی،  باهم بودن و تشریک مساعی و برپایی جشن‌های ویژه از جمله امتیازات آیین شب یلداست که باید احیا و پاسداشته شود.

نویسنده کتاب فرهنگ عامه یزد تاکید کرد: باید ارزش‌ها و داشته‌های گذشتگان را حفظ کنیم و با آموزش‌های مختلف به نسل جدید که اکنون در حال استقبال از فرهنگ توخالی غرب هستند انتقال دهیم، باید  آداب و سنت‌هایی که از گذشتگان به جا مانده را احیا و حتی نقد کرد و باورهای غلط و خرافات را از بین برد و آنچه بر محوریت منطق و عقلانیت است را ترویج داد.

وی یادآور شد: ایرانیان از گذشته تاکنون در غم و شاد هم شریک بودند به احترام به بزرگترها و آداب معاشرت باور و اعتقاد داشتند باید این سنت‌ها را حفظ کرد و به دور از تجملات و با امکانات ساده به خصوص در این شب بلند زمستانی دور هم جمع شویم و جشن بگیریم.

به‌طور کلی، شب یلدا نه‌تنها یک جشن زیباست بلکه نمادی از همبستگی و عشق در فرهنگ ایرانی است. 

انتهای خبر/