به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «یزدرسا»، در بررسی آمارهای رسمی سازمان بهزیستی کشور برای سال ۱۴۰۳، استان یزد با مجموع ۲۹ هزار و ۶۹۳ نفر فرد دارای معلولیت، جایگاه سیزدهم را در رتبه‌بندی استانی به خود اختصاص داده است. این رتبه‌بندی از استان سمنان با کم‌ترین تعداد یعنی ۱۴ هزار و ۹۴۳ نفر، آغاز می‌شود و به استان تهران با بیشترین تعداد، یعنی ۱۴۲ هزار و ۷۵۹ نفر، ختم می‌گردد؛ بنابراین یزد در میانه جدول قرار می‌گیرد. سهم یزد از کل یک میلیون و ۶۰۳ هزار و ۸۶۴ فرد دارای معلولیت در کشور، حدود ۱/۸۵ درصد است. این نسبت پایین، با توجه به جمعیت حدود یک میلیون و 200 هزار نفری استان، نشان‌دهنده نرخ معلولیت نسبتاً متعادل و کمتر از میانگین کشوری در استان یزد می‌باشد.

میانسالی و سالمندی؛ اوج تعداد افراد دارای معلولیت در استان یزد

توزیع افراد دارای معلولیت بر اساس شدت، الگویی متعادل اما قابل تأمل ارائه می‌دهد، ۱۰ هزار و ۵۵۳ نفر، معادل حدود ۳۵/۵ درصد، در سطح خفیف، ۷ هزار و ۶۰۹ نفر، برابر با ۲۵/۶ درصد، در سطح متوسط، ۱۰ هزار و ۱۴۰ نفر، معادل ۳۴/۱ درصد، در سطح شدید و یک هزار و ۳۹۱ نفر، برابر با ۴/۷ درصد، در سطح خیلی شدید قرار دارند. غلبه نسبی معلولیت‌های شدید و خیلی شدید که در مجموع ۳۸/۸ درصد از کل را تشکیل می‌دهد، ضرورت تقویت برنامه‌های غربالگری زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت معلولیت را نشان می‌دهد.

از نظر توزیع سنی نیز الگوی قابل‌توجهی مشاهده می‌شود که با مراحل مختلف زندگی هماهنگ است. در گروه سنی صفر تا چهار سال تنها ۴۹۷ نفر، یعنی ۱/۷ درصد کل، قرار دارند؛ رقمی که نشان‌دهنده موفقیت نسبی در برنامه‌های سلامت مادر و کودک، غربالگری ژنتیکی و واکسیناسیون است. این تعداد در گروه‌های سنی پنج تا ۹ سال به یک هزار و ۶۱۶ نفر، در ۱۰ تا ۱۴ سال به یک هزار و ۸۵۹ نفر، و در ۱۵ تا ۱۹ سال به یک هزار و ۶۸۶ نفر افزایش می‌یابد؛ روندی که احتمالاً با تشخیص معلولیت‌های یادگیری، شناختی یا حرکتی در دوران مدرسه ارتباط دارد. در سنین جوانی ۲۰ تا ۲۹ سال، آمار بین یک هزار و ۴۳۱ تا یک هزار و ۵۲۷ نفر نوسان دارد.

ورود به میانسالی اما با جهشی قابل توجه همراه است، ۲ هزار و ۹۹۳ نفر در گروه سنی ۳۵ تا ۳۹ سال، ۳ هزار و ۲۵۷ نفر در ۴۰ تا ۴۴ سال، که بالاترین مقدار در میان تمام گروه‌های سنی است، و ۲ هزار و ۶۰۴ نفر در ۴۵ تا ۴۹ سال ثبت شده‌اند. پس از این دوره، روندی نزولی مشاهده می‌شود، ۲ هزار و ۱۰۰ نفر در ۵۰ تا ۵۴ سال، یک هزار و ۹۶۹ نفر در ۵۵ تا ۵۹ سال و در نهایت ۶ هزار و ۲۴۵ نفر در گروه بالای ۶۰ سال که ۲۱ درصد کل را تشکیل می‌دهند. این سهم بالای سالمندان دارای معلولیت، که بیش از یک‌پنجم کل جمعیت مورد مطالعه را شامل می‌شود، با پدیده پیری جمعیت و افزایش بیماری‌های مرتبط با سن هم‌راستا بوده و ضرورت توسعه خدمات مراقبتی بلندمدت، به‌ویژه در حوزه سالمندی، را برجسته می‌کند.

دریافت خدمات ۹۱۰ نفر در مراکز اقامتی استان یزد

در حوزه خدمات توانبخشی، مراکز اقامتی شامل مراکز شبانه‌روزی توانبخشی و خانه‌های توانبخشی، در مجموع ۹۱۰ خدمت‌گیرنده دارند. تفکیک این افراد بر اساس نوع معلولیت نشان می‌دهد که ۳۸۳ نفر دارای معلولیت ذهنی، ۲۹۵ نفر سالمند، ۱۸۹ نفر بیمار روانی مزمن، ۴۳ نفر دارای معلولیت جسمی - حرکتی و هیچ فردی دارای اختلال اتیسم نیست.

در مقابل، خدمات توانبخشی در منزل از پوشش گسترده‌تری برخوردار است و در مجموع یک هزار و ۳۷۰ خدمت‌گیرنده را شامل می‌شود. از این تعداد، ۶۳۹ نفر بیمار روانی مزمن هستند که با سهمی معادل ۴۶/۶ درصد، بیشترین گروه خدمت‌گیرنده را تشکیل می‌دهند. پس از آن، ۴۲۶ نفر سالمند با سهم ۳۱/۱ درصد، ۲۳۷ نفر دارای معلولیت جسمی-حرکتی با ۱۷.۳ درصد، و در نهایت ۶۸ نفر دارای معلولیت ذهنی با ۵ درصد قرار دارند. 

نکته جالب توجه آن است که از مجموع ۸۷۳ خدمت‌گیرنده مراکز شبانه‌روزی توانبخشی و مراقبتی، ۸۳۶ نفر، یعنی ۹۵/۸ درصد، افراد عادی هستند، در حالی که ۱۹ نفر فاقد سرپرست مؤثر و ۱۸ نفر مجهول‌الهویه‌اند.

در حوزه آسیب‌های اجتماعی نیز عملکرد اورژانس اجتماعی یزد قابل توجه است. در سال ۱۴۰۳، این مرکز ۳ هزار و ۲۶ مداخله در بحران‌های فردی و خانوادگی، ۶ هزار و ۱۸۳ تماس تلفنی از طریق خط ۱۲۳، ۸ هزار و ۴۶۳ خدمت سیار، ۲۶۱ پذیرش در خانه امن و یک پذیرش در خانه سلامت ثبت کرده است.

آمارها نشان می‌دهد که زندگی افراد دارای معلولیت در یزد با چالش‌ها و نیازهای متفاوت همراه است، اما در کنار این چالش‌ها، موفقیت‌هایی در پیشگیری و خدمات توانبخشی هم دیده می‌شود. با کمی دقت و برنامه‌ریزی، می‌توان این خدمات را بهتر و کامل‌تر کرد تا همه افراد دارای معلولیت از کودکان گرفته تا سالمندان، فرصت زندگی مستقل و باکیفیت در خانواده و جامعه را داشته باشند.

انتهای خبر/