بر اساس تازه‌ترین آمار رسمی، تعداد کل دانشجویان استان یزد در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ به ۶۹ هزار و ۹۷۶ نفر رسیده است؛ آماری که رشد 3 درصدی نسبت به سال پیش از آن را نشان می‌دهد. اما این رشد یکنواخت نبوده و دانشگاه‌های مختلف مسیرهای متفاوتی را تجربه کرده‌اند.

پیام نور یزد با سقوط ۲۱ درصدی دانشجو رکورددار کاهش

دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مجموع ۱۷ هزار و ۵۸۶ دانشجو دارند که نسبت به سال قبل از آن ۳/۲ درصد کاهش یافته است. بیشترین افت در این میان متعلق به دانشگاه پیام نور است که با ۲۱ درصد کاهش به ۶ هزار و ۳۳۶ دانشجو رسیده است. در مقابل، دانشگاه جامع علمی – کاربردی با ۲ هزار و ۹۱۴ دانشجو و رشد ۲۰/۶ درصدی نشان داده است که اقبال عمومی به رشته‌های مهارتی در حال افزایش است.

دانشگاه فنی و حرفه‌ای نیز در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ با ۸ هزار و ۴۲۹ دانشجو کاهشی ۱/۸ درصدی داشته و دانشگاه فرهنگیان تنها با رشد ۰/۵ درصدی به یک‌هزار و ۸۵۶ دانشجو رسیده است. در همین حال، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توانسته با ۵ هزار و ۲۴۵ دانشجو نسبت به سال تحصیلی ۱۴۰1–۱۴۰۲ رشدی ۲۰/۷ درصدی را در استان یزد ثبت کند؛ موضوعی که نشان از افزایش تقاضا برای رشته‌های مرتبط با سلامت دارد.

در میان غیردولتی‌ها، دانشگاه آزاد اسلامی همچنان پرجمعیت‌ترین مرکز آموزش عالی استان باقی مانده است. این دانشگاه در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ با ۱۷ هزار و ۳۹۳ دانشجو و رشد ۱۲/۶ درصدی جایگاه خود را حفظ کرده است. همچنین مؤسسات غیرانتفاعی با ۹ هزار و ۶۱۴ دانشجو و رشد ۱۲/۲ درصدی روند صعودی را تجربه کرده‌اند. تنها سایر دستگاه‌های اجرایی با ۱۳۳ دانشجو کاهشی بیش از ۱۱ درصدی داشتند.

 افت ۴۸ درصدی فارغ‌التحصیلان فرهنگیان؛ زنگ خطر جدی برای تربیت معلم

در حوزه دانش‌آموختگان نیز استان یزد شاهد افزایش بود. طی سال تحصیلی ۱۴۰۱–۱۴۰۲، تعداد کل فارغ‌التحصیلان به ۱۲ هزار و ۲۸ نفر رسید که نسبت به سال قبل از آن رشد ۹/۳ درصدی داشته است. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با 3 هزار و 488 دانش‌آموخته در این سال تحصیلی و رشد چشمگیر ۲۸ درصدی بیشترین سهم را در این افزایش داشت. در مقابل، دانشگاه فرهنگیان با 489 دانش‌آموخته و کاهش بی‌سابقه ۴۸ درصدی در تعداد فارغ‌التحصیلان خود در این سال، زنگ خطری برای آینده تربیت نیروی انسانی آموزشی استان به صدا درآورد.

در مقابل، دانشگاه پیام نور با یک‌هزار و ۱۲۶ فارغ‌التحصیل افت ۱۲/۶ درصدی را تجربه کرده و دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی نیز با ۸۴۷ نفر کاهش ۷/۱ درصدی داشته است.

دانشگاه فنی و حرفه‌ای با ۲ هزار و ۴۳۸ دانش‌آموخته در این سال تحصیلی کاهش ۴/۱ درصدی را تجربه کرده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با یک‌هزار و ۸۶ دانش‌آموخته تقریباً بدون تغییر و با کاهشی جزئی معادل ۰/۲ درصد باقی مانده است. همچنین سایر دستگاه‌های اجرایی با تنها ۴۰ نفر دانش‌آموخته، کاهشی ۷ درصدی داشته‌اند.

 در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی با یک‌هزار و ۳۲۷ فارغ‌التحصیل و مؤسسات غیرانتفاعی با یک‌هزار و ۳۳۷ نفر نیز حضور پررنگی در آمار داشتند؛ هرچند غیرانتفاعی‌ها با ۱۵/۶ درصد کاهش روبه‌رو شده‌اند و درصد تغییر برای دانشگاه آزاد در آمار رسمی ثبت نشده است.

آمارهای تازه از آموزش عالی یزد، تصویری چندلایه از وضعیت کنونی و آینده این استان ترسیم می‌کنند. از یک سو، رشد قابل‌توجه رشته‌های سلامت و مهارتی نشان می‌دهد که جامعه و بازار کار یزد بیش از گذشته به سمت تخصص‌های کاربردی و حوزه بهداشت گرایش پیدا کرده‌اند. این روند می‌تواند فرصتی برای همسویی دانشگاه‌ها با نیازهای واقعی جامعه باشد.

اما در سوی دیگر، افت چشمگیر دانشگاه پیام نور و به‌ویژه دانشگاه فرهنگیان زنگ هشداری جدی برای سیاست‌گذاران است. کاهش شدید ورودی و خروجی در فرهنگیان می‌تواند در آینده تأمین نیروی انسانی آموزشی استان را با چالش جدی مواجه کند؛ موضوعی که در درازمدت بر کیفیت آموزش مدارس نیز اثرگذار خواهد بود.

همچنین رشد پایدار دانشگاه آزاد و مؤسسات غیرانتفاعی تأکید می‌کند که بخش خصوصی آموزش عالی در یزد در حال تقویت نقش خود است و می‌تواند در صورت مدیریت صحیح، مکملی کارآمد برای دانشگاه‌های دولتی باشد.

در مجموع، آینده آموزش عالی یزد وابسته به اتخاذ سیاست‌هایی است که همزمان به هدف‌هایی چون بازآفرینی نقش دانشگاه‌های سنتی همچون پیام نور و فرهنگیان،  سرمایه‌گذاری هدفمند در رشته‌های سلامت‌محور و مهارتی، ایجاد پیوند مؤثر میان دانشگاه‌ها و بازار کار استان و مدیریت متوازن میان بخش دولتی و خصوصی آموزش عالی توجه داشته باشد.

اگر این مسیر به‌درستی طی شود، یزد می‌تواند نه ‌تنها جایگاه خود را به‌عنوان یکی از قطب‌های آموزش عالی کشور حفظ کند، بلکه در آینده به الگوی توسعه‌ای متوازن میان دانشگاه، بازار کار و جامعه نیز تبدیل شود.

انتهای خبر/