به گزارش پایگاه خبری «یزدرسا»، بررسی آمار مربوط به وضعیت نیروی کار در تابستان سال جاری که از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده، نشان می‌دهد که ۹۵۵ هزار و ۳۹۸ نفر از جمعیت فارغ‌التحصیلان کشور، بیکار هستند؛ یعنی در تابستان امسال، ۱۳.۲ درصد از کل جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی، بیکار بوده‌اند که نسبت به تابستان سال ۱۴۰۰، معادل ۱.۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد. البته نسبت به بهار سال جاری تعداد فارغ التحصیلان بیکار بیش از ۴ هزار نفر افزایش یافته است.

استان یزد نیز از این موضوع مثتثنی نیست و در راستای حل این معضل با ایجاد طرح بورسیه صنعتی گامی بزرگ برداشته شد، اما پرسش این است که آیا این اقدام کافی است؟

حفظ سرمایه‌های انسانی در استان یزد یک ضرورت است و برای پاسخ به این ضرورت باید تلاش کرد تا با نگرش و اقدامی جدید مسیر پیش‌روی فارغ‌التحصیلان فراهم شود.

در راستای بررسی موضوع بیکاری فارغ‌التحصیلان و نقش دانشگاه‌ها در رفع این معضل به گفتگوی تفصیلی با محمدرضا دهقانی اشکذری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی یزد و پرداختیم که در ادامه آمده است.

* با توجه به وضعیت بیکاری فارغ‌التحصیلان مرد و زن در استان، به نظر شما دانشگاه‌ها چه مسیری برای کنترل و بهبود شرایط اشتغال فارغ‌التحصیلان باید پیش بگیرند؟

دهقانی اشکذری: برای این موضوع دو اتفاق باید رخ دهد، هم از سوی بازار که یک تقاضا ایجاد شود و یک خودباوری در دانشگاه‌ها نیز ایجاد شود تا صنایع بپذیرند که فارغ‌التحصیلان افرادی کارآمد هستند و از این سو از سمت دانشگاه نیاز به یک تغییرات اساسی‌تر است دانشگاه باید در حوزه محتوا به‌روز شود و هم در حوزه اساتید باید یک بازبینی و توانمندسازی انجام شود تا اساتید با اتفاقات محیط کار واقعی آشنا شوند و رشته‌های خود را با محیط کار واقعی تطبیق دهند. شیوه آموزش باید تغییر کند زیرا در دانشگاه‌ها اگر بخواهیم تنها به آموزش بسنده کنیم اتفاق نهایی نخواهد افتاد، زیرا دانشجو باید بخش عمده‌ای از دروس عملی خود را که نیاز به محیط واقعی دارد، را در محیط واقعی کار بگذرانند.

تغییر در فضاهای فیزیکی دانشگاه و ایجاد مراکز رشد، خانه‌های خلاق، مراکز نوآوری، شرکت‌های رشد و دانش‌بنیان و حتی ایجاد کارگاه‌های عملی در تمامی دانشگاه‌ها از جمله این موارد است که نیاز به زیرساخت دارد.

از سمت دانشجویان باید فرهنگ کار بازگردد زیرا ما از جنس مردمانی هستیم که برای استفاده از آب سالم ۹۰ کیلومتر قنات احداث می‌کردند، اما امروزه جوانان به دنبال کار آسان هستند، چرا یزدی تا این میزان نیاز به کار دارد با ۳۰۰ هزار نفر حداقل مهاجر به یزد داشته باشیم؟ جوانان خودمان نتوانستند در این مورد کار یابند، زیرا به دنبال کارمندی هستند نه کارآفرینی و کار.

 * علیرغم جمعیت فارغ‌التحصیلان بی‌کار، همچنان شاهد وجود کد رشته‌هایی در دفترچه انتخاب رشته هستیم که پذیرش در این رشته باعث شده تا این آمار افزایش پیدا کند. به نظر شما برای بهبود وضعیت رشته‌های قابل پذیرش دانشجو چه برنامه و اقداماتی باید صورت گیرد؟

دهقانی اشکذری: رشته‌های دانشگاهی نیاز به یک آمایش جدی دارند و در دانشگاه آزاد این اقدام آغاز شده است. رشته‌های دانشگاهی باید دو مورد اقبال اجتماعی و مطلوبیت آمایشی را داشته باشند و جامعه متقاضی لازم را برای رشته‌ها داشته باشد و رشته‌ها بدون دانشجو نمانند. در پایش اخیری که انجام شده است برخی از رشته‌ها در حال افول هستند که باید حذف شوند؛ رشته‌های فعال که با نگاه مطلوبیت آمایشی و اقبال اجتماعی حفظ شدند و رشته‌های در حال ضهور که مناسب آینده است و باید در مورد این موارد نگاه ویژه‌ای داشت.

زمانی که در شهر یزد موضوعاتی مثل آب، محیط زیست، مسائل اجتماعی مانند طلاق و ... مطرح است، مطلوبیت آمایشی این است که رشته‌های دانشگاهی متناسب با موضوعات شهر یزد باشد و اگر شهر صنعتی و یا کشاورزی شد، رشته‌ها نیز باید متناسب با شرایط اجتماعی ایجاد و یا تغییر کنند.

در حال حاضر عمده رشته‌های دانشگاهی براساس اقبال اجتماعی است و اگر دانشجو داشته باشد حفظ و اگر نداشته باشد حذف می‌شود، در حالیکه صنعت نساجی باید در یزد تقویت شود، اقبال دانشجویان برای این رشته پایین است و باید رشته‌هایی از این قبیل را که مطلوبیت آمایشی دارد سعی کنیم با فرهنگسازی در مدارس، جوانان را به سمت این رشته‌ها باز گردانیم و این کار در رشته‌ها ضروری است و در سند آمایشی که در سال گذشته بر اساس ۱۷ شاخص انجام شد، رشته‌های مورد نیاز در تقاطع اقبال اجتماعی و مطلوبیت آمایشی را بازنگری کردیم و در حال به‌روزرسانی این رشته‌ها متناسب با این دو طیف مهم هستیم.

در فناوری‌های نوگرا، هوش مصنوعی، علوم انسانی، فرهنگ و رسانه در حال به‌روزرسانی و ایجاد رشته هستیم و دانشکده‌ها نیز متناسب با این مورد در حال تغییر هستند.

* بورسیه صنعت استان شرایطی را ایجاد کرده تا شغل‌های مهارتی روی کار آیند و از آن سو دانشگاه‌ها برای آموزش این مهارت‌ها اقدام کنند. به نظر شما این بورسیه‌ها چه میزان در اشتغال فارغ‌التحصیلان موثر است؟

دهقانی اشکذری: بورسیه صنعت دارای دو بخش است که یکی از این بخش‌ها به درستی رسانه‌ای نشد. یکی از بخش‌های این بورسیه برای نخبگان یزد است و هدف این بود تا نخبگانی که از یزد مهاجرت کردند را به یزد برگردانند و سرمایه انسانی استان حفظ شود. در طرح بورسیه صنعتی صنایع اعلام می‌کنند که در یک سری رشته‌ها نیاز به نیرو داریم و کسی که در کنکور از رتبه‌های برتر باشد هزینه‌های حقوقی وی از سوی صنایع پرداخت می‌شود و شخص باید دو روز در هفته در محیط کار واقعی حضور پیدا کند و پس از مدت ۴ سال مهارت لازم را کسب کند. این طرح طرحی مناسبی است و باعث مهارت‌افزایی و اشتغالزایی می‌شودريال اما برای سایر دانشجویان چی؟ افرادی که بدون کنکور در دانشگاه‌ها پذیرش گرفتند و یا رتبه بالا در کنکور کسب کردند نیز نباید نادیده گرفت.

* اقدامات دانشگاه آزاد در راستای کارآفرینی و مهارت‌افزایی دانشجویان چه بوده؟

دهقانی اشکذری: طرح مهارت‌یار و یا کارگاه‌های معین اقدامی بود که در راستای حمایت از گروه دوم دانشجویان که بدون کنکور و یا با رتبه بالا در کنکور در دانشگاه‌ها پذیرفته شدند، انجام شد. به مدت یک‌سال برروی این طرح کار شد و حرف ما این است که سمت بازار، صنعت و اصناف نیاز به نیروی کار ماهر، متعهد و خلاق دارد، دانشگاه نیز در حال آموزش دادن به دانشجوها است اما ایراد این فرآند این است که این آموزش نمی‌توانیم  نیازهای صنایع را تامین کند، بنابراین با طرح مهارت‌یار یک‌سری کارگاه‌های مهارتی در حوزه‌های مختلف شناسایی شدند و باایجاد ارتباط و بررسی‌های لازم، محیط کار صنایع را به کارگاه درس آموزشی برای دانشجویان تبدیل کنیم تا در محیط واقعی آموزش ببینند. در حال حاضر ۳۰ کارگاه‌ و کارخانه پس از طی فرآیند شناسایی و کسب تاییدات در این راستا انتخاب شدند و دانشجو پس از طی کردن دروس نظری خود در دانشگاه، دروس عملی خود را در کارگاه‌های معین زیر نظر استادکاران طی می‌کنند.

در این فضای بهم رسانی دانشجو و دانشگاه و صنایع، بسیاری از دانشجویان خود را پیدا می‌کنند و برخی از سوی استادکاران به عنوان نیروی کار در شرکت انتخاب و به کار گرفته می‌شوند. مسائل قانونی و تامین اجتماعی این فرآیند با حمایت استاندار یزد با ایجاد تفاهم‌نامه‌ای بین ۱۳ نهاد استان و دانشگاه تنظیم شد و توافق شد تا دانشجویی که در محیط کار واقعی درس‌ می‌خواند دچار قوانین بیمه و کار نشود و این فرآیند از مهرماه ۱۴۰۰ آغاز شد و تاکنون بیش از ۳۰۰ دانشجوی دانشگاه آزاد بورسیه صنعت مهارتی هستند و شرکت شهریه دانشگاهی آنان را پرداخت می‌کند و دانشجویان در محیط واقعی آموزش می‌بینند.

در اسفند سال گذشته بزرگترین نمایشگاه کار استان در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد که در این نمایشگاه بیش از ۳۰۰ شرکت و صنایعی که به نیروی کار نیاز داشتند در این نمایشگاه شرکت کردند و به بیان نیازهای خود پرداختند و بستری فراهم شد تا دانشجویان با مراجعه به این غرفه‌ها، رزومه‌ها و مهارت‌های خودشان را به شرکت‌ها و صنایع اعلام می‌کردند و در صورت پذیرش کار خود را با شرکت آغاز کردند.

برای نهمین سال بازارچه کارآفرینی با هدف تمرین مهارت‌های کسب و کار در دانشگاه اجرایی شد که این مورد باعث می‌شود سایر مهارت‌ها مانند بازاریابی، حل مسئله، تبلیغات، تیم‌سازی و سواد مالی را یاد بگیرند و به دانشجویان بسیار کمک خواهد کرد.

* ریل‌گذاری اشتغال دانشجویان باید با چه برنامه‌ای انجام شود؟

دهقانی اشکذری: ریل‌گذاری برای اشتغال بخشی در درست دولت است و این به معنی ایجاد اشتغال نیست، زیرا دولت توان مالی ایجاد شغل را ندارد اما شناسایی فرصت‌های کارآفرینی و اشتغال برعهده دولت است و تمام بخش‌های متولی باید در یک سامانه‌ای که در دسترس دانشجویان باشد، به صورت مرتب لیست نیازهای نیروی خود را اعلام کنند و این با همکاری بخش خصوصی و مدیریت ارگان‌های دولتی قابل انجام است.

 در حوزه کسب و کار باید به دانشجویان آموزش‌های تخصصی لازم داده شود و در این راستا باید این مهم از مدارس شروع شود و تا دانشگاه‌ها این آموزش ادامه پیدا کند.

برگزاری استارت‌آپ‌ها به دانشجویان در راستای افزایش مهارت ایده‌یابی، مذاکره، تامین موارد مالی، فروش و ... بسیار کمک می‌کند.

حمایت مالی از دانشجویان به صورت وام‌های کم‌بهره به دانشجویان برای کارآفرینی، تسهیلات قانونی تا فرد از ایجاد کسب و کار مستقل نترسد و در نهایت تغییر فرهنگ شهر به سمت کارآفرینی از جمله مواردی است که می‌تواند مشوق دانشجویان برای اینجاد کار باشد.

استان یزد دارای سرمایه بزرگی از حیث افراد موفق کارآفرینی است و معرفی کارآفرینان موفق یزد و تجلیل از آنها باعث الگوسازی برای جوانان و دانشجویان می‌شود و فرهنگ کسب و کار که فرهنگ مهمی در اسلام است، نیز در شهر یزد تقویت می‌‌شود. تقویت فرهنگ کار در استان و در بین جوانان از جمله مصادیق بیان شده در دین و از سوی امام علی (ع) است و در حوزه فرهنگ دینی باید این موارد را در بین مردم جا انداخت و احادیث این حوزه را بیان کنیم تا مردم بدانند اسلام حامی پیشرفت و کار است.

* چه میزان ایجاد رشته‌های جدید و به‌روز در اشتغال‌زایی موثر است؟

دهقانی اشکذری: صد در صد ایجاد مشاغل جدید و به روز در اشتغالزایی موثر است؛ در دنیا درگیر تغییرات بسیار شدید هستیم و پس از ورود فناوری‌های مختلف مانند نانو، بیو، IT و حی تغییرات در حوزه پزشکی باعث شده تا تغییرات مهمی در مشاغل به وجود آید، بنابراین در رشته‌ها باید تغییرات لازم انجام شود و بین‌رشته‌ای شوند، آموزش‌های لازم نیز بر این اساس تغییر کنند تا اتفاق مهم در رشته‌ها ایجاد شود. باید به سمتی برویم تا این رشته‌ها را در حوزه مهارت آفرینی و مهارت افزایی تغییر دهیم تا بتوانیم متناسب با نیاز جامعه حرکت کنیم. باید ببینیم بازار و کارخانه‌ها چه نیازی دارند و رشته متناسب با آن نیاز نیز ایجاد شود تا نیازهای اجتماعی نیز رفع شود.

انتهای پیام/