راه خروج پلنگ ایرانی از فهرست قرمز انقراض؛
یزد در حفاظت از تنوعزیستی چه نقشی دارد؟
کنترل عوامل متعدد تهدید بقای پلنگ میتواند تا حد زیادی خطر انقراض اینگونه در استان یزد را کاهش داده و حتی افزایش جمعیت پلنگ ایرانی را به دنبال داشته باشد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «یزدرسا»
پلنگ ایرانی (Persian Leopard) به لحاظ جثه بزرگترین زیرگونه پلنگ در جهان است که در مناطق غرب آسیا و کشورهای ایران، ترکمنستان، جنوب روسیه، پاکستان، افغانستان و عراق دیده شده است.
گونه پلنگ ایرانی در ردهبندی جانداران در خطر انقراض قرار داشته و وارد فهرست سرخ اتحادیه بینالمللی حفاظت طبیعت (IUCN) شده است؛ لذا حفاظت از این جانور از اهمیت بسزایی برخوردار است.
مناطق کوهستانی استان یزد در فلات مرکزی ایران از جمله مهمترین زیستگاههای پلنگ ایرانی به شمار میروند و گونه پلنگ در بیشتر مناطق کوهستانی استان از جمله منطقه مناطق حفاظتشده کوه بافق و کالمند-بهادران و پناهگاه حیاتوحش شیرکوه، درهانجیر، کمکی و آریز و نیز زیستگاههای آزاد شهرستانهای اردکان، بهاباد، بافق، مهریز و تفت است.
آمار دقیقی از جمعیت پلنگ ایرانی در استان یزد در دست نیست؛ اما قطعا بیشتر از اکنون بوده است. شکار غیرمجاز، عدم آموزش به مردم در مواجهه با این جانور، اعطای بیرویه مجوز به واحدهای صنعتی و معدنی و تخریب زیستگاهها باعث شده تا امروز غصه کمکاری و کاهلی دیروز را بخوریم. باید بدانیم برای آنکه آیندگان حفاظت از این سرمایه عظیم را ارج نهند، لازم است امروز اندیشه کنیم.
خبر مسرتبخشی که اخیرا در مورد تعداد پلنگهای شهرستان بهاباد و دیده شدن چند توله پلنگ منتشر شد نوید افزایش تعداد این جانور را داد؛ لازم است همه عوامل مرتبط دست به دست هم داده و برای حفظ و افزایش تعداد این گونه در خطر انقراض تلاش کنند.
مهدی زارع خورمیزی، کارشناس اداره حیات وحش محیطزیست یزد در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری یزدرسا اظهار کرد: در حال حاضر طرح پایش گوشتخواران استان یزد را در دستور کار داریم؛ اما تقریبا ۲۲ فرد پلنگ در استان یزد زیست میکنند؛ حدود ۱۵ فرد در بافق و ۶ فرد در بهاباد؛ در تفت و مهریز هم فعلا فقط یک پلنگ در مهریز ثبت شده است.
این متخصص حیات وحش با اشاره به رشد تعداد پلنگ در بهاباد ادامه داد: پناهگاه حیاتوحش «کمکی بهاباد» یزد با مساحت حدود ۶۵ هزار هکتار، اراضی بکر و دستنخورده شمال شهرستان بهاباد و جنوب غربی شهرستان اردکان را شامل میشود که بهدلیل وضعیت خاص توپوگرافی، بکر بودن منطقه و عدم تغییر و تحول اساسی در رویشگاهها و چشماندازهای طبیعی منطقه حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: این منطقه از سال ۱۳۹۰ بهعنوان منطقه شکار ممنوع تحت مدیریت و کنترل ادارهکل حفاظت محیطزیست استان یزد بوده و در سال ۱۳۹۸ با تصویب شورایعالی حفاظت محیطزیست بهعنوان پناهگاه حیات وحش معرفی شد.
زارع خورمیزی تصریح کرد: وجود غذا، آب و پناه مناسب در کنار حداقل تعارضات در منطقه، امکان زیست گونههای شاخص و ارزشمندی نظیر قوچ و میش، کل و بز، یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، جبیر و انواعی از پرندگان و خزندگان را فراهم آورده است.
کارشناس اداره حیات وحش محیط زیست یزد با اشاره به اجرای طرح پایش گوشتخواران استان یزد گفت: بر اساس تصاویر ثبتشده در حال حاضر سه فرد پلنگ بالغ و دو توله پلنگ در زیستگاههای شهرستان بهاباد زندگی میکنند.
وی افزود: بر اساس عکسهای ثبتشده توسط دوربینهای تلهای کار گذاشته شده دو پلنگ نر و یک پلنگ ماده بالغ در زیستگاههای شهرستان بهاباد ثبت شده است.
زارع خورمیزی با اشاره به نحوه تهیه شناسنامه برای پلنگها اظهار کرد: از روی خالهای بدن این جانوران میتوان برای آنها شناسنامه تهیه کرد؛ پلنگهای شهرستان بهاباد «پویان»، «آریو» و «تریتی» نام دارند.
این کارشناس حیات وحش اعلام کرد: اخیراً تصاویر دو تا سه توله پلنگ هم در شهرستان بهاباد توسط دوربینها ثبت شده است.
حضور پلنگ در این منطقه که در سالهای اخیر چندین بار مستند شده است، نشان از امنیت کافی و وجود طعمه مناسب است؛ اما آنچه اهمیت دارد این است که پلنگ ایرانی به دلیل کاهش شدید جمعیت و محدودیت پراکنش آن، در قرن اخیر در لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار گرفته و همچنین این گونه بر اساس قوانین محیطزیست کشور جزو گونههای به شدت در خطر انقراض است و اتخاذ تدابیر حفاظت از این گونه اهمیت بالایی دارد.
کارشناس اداره حیات وحش محیطزیست یزد در این باره ادامه داد: پلنگ، گربهسانی است که جمعیت اصلی آن در ایران باقی مانده و تقریباً در سراسر کشور زیست میکند.
وی اظهار کرد: برخی مواقع تهدیدات مربوط به عوامل انسانی میشود که نشان از عدم فرهنگسازی درست در کشور ما در مواجه با حیات وحش است.
زارع خورمیزی ادامه داد: شکار کردن، ورود به مناطق حفاظتشده، تصادفات جادهای، آزار دادن حیوان زخمی که به روستا پناه آورده است و حتی سگهای صاحبدار دستآموز، عواملی هستند که تلفات پلنگ ایرانی را رقم میزنند.
تخریب زیستگاه، شکار غیرمجاز پلنگ و طعمههایش، تغذیه از طعمه مسموم، تلهگذاری، تلفات جادهای و سگهای گله، از عمدهترین عوامل تهدید بقای پلنگ در استان یزد و همچنین ایران به شمار میرود. شاید روزی برسد پلنگهایی که در استان یزد زیست میکنند به محلات وارد شوند، لازم است مردم در زمینه مواجهه با پلنگ؛ هم از برای حفاظت از خود و همچنین دام خود از حمله پلنگ و هم از برای حفاظت از این گونه در معرض انقراض آموزشهای لازم را ببینند. نجات حیات وحش بیمثال کشورمان امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند آموزش عمومی است و مشارکت تمام اقشار جامعه را میطلبد.
انتهای خبر/