به گزارش پایگاه خبری یزدرسا، اعتیاد آسیبی اجتماعی است که سال‌هاست دیگر جنسیت نمی‌شناسد و زن و مرد را اسیر خود کرده است اما این روزها اعتیاد آن روی دیگر خود را در زندگی زنان درگیر به این بلای خانمان‌سوز نشان داده و آغوش گرم کانون خانواده را از این بانوان به یغما برده است.

زن به‌عنوان عنصر تعیین‌کننده در خانواده، تربیت فرزند و سازندگی جامعه ایفا کننده نقشی حیاتی است که این عضو اگر درگیر آسیب‌های اجتماعی شود بنیان خانواده و در ادامه اجتماع نیز درگیر پیامدهای جبران‌ناپذیری خواهد شد.

در راستای بررسی پیامدهای اعتیاد زنان بر خانواده و جامعه یزدرسا به گفتگوی تفصیلی با محبوبه وفائیان، دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان یزد پرداخت.

*با توجه به جایگاه زن در خانواده، اعتیاد این عنصر مهم چه تاثیری بر خانواده دارد؟

پدیده اعتیاد یک پدیده اجتماعی چندوجهی‌ای است که علاوه بر اینکه معمولا آسیب‌های فردی و اجتماعی در پی دارد کانون خانواده را نیز به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. صرف نظر از اینکه شخص معتاد خانم باشد یا آقا معمولا خانواده‌ای که فرد معتاد در آن زندگی می‌کند و مبتلا به این عادت بیمارگونه است دچار لطمه‌ها و صدمات متعددی می‌شود. در این میان خانواده‌هایی زن با نقش مادر یا همسر درگیر اعتیاد هستند معمولا آسیب‌های بیشتر و جدی‌تری را متحمل می‌شوند و نقش اصلی زنان در خانواده که همان مدیریت عواطف واحساسات، جریان‌سازی عاطفی و ایجاد یک پناهگاه احساسی برای اعضای خانواده است؛ وقتی زن مبتلا به اعتیاد می‌شود این ساختار ارتباطی و این عواطف غیرقابل انکار که ضرورت یک زندگی سالم است دچار خدشه می‌شوند و از دست می‌روند. بنابراین وقتی در خانواده با همسری که مصرف‌کننده مواد است مواجه هستیم و با توجه به آمارهای انجام شده بسیاری از این زنان معتاد نیز همسران درگیر به اعتیاد دارند، با اعتیاد زن آخرین خاکریز خانواده در برابر اعتیاد هم فرو می‌ریزد و خانواده در واقع با درگیر شدن زن به اعتیاد به طورکامل از دست می‌رود. زیرا در بسیاری از خانواده‌ها با وجودی که مرد با بیماری اعتیاد درگیر است ولی مدیریت خوب زنی که مرد را برای درمان همراهی می‌کند و درک درستی از شریط او دارد و سعی می‌کند آسیب‌های اعتیاد مرد خانواده را در بستر خانواده و برای فرزندان خود کاهش دهد و کمک ‌می‌کند جبرانی برای خلاء جایگاه پدر برای فرزندان باشد و نقش مکملی را هم در نقش مادر و هم در نقش پدر ایفا کند تا از فرزندان خود به درستی مراقبت کند معمولا دراین خانواده‌ها آسیب‌های اعتیاد کمرنگ‌تر است زیرا مادر هنوز آن جایگاه مهم را به عنوان سکاندار عاطفی و مدیر داخلی در خانواده را دارد اما زمانی که مادر درگیر اعتیاد می‌شود به نوعی خانواده از دست می‌رود و آن مفهوم خانواده به عنوان اینکه محلی برای پرورش و تربیت کودک، پذیرفته شدن افراد و اعضای خانواده، رشد افراد و مکانی برای احساس امنیت داشتن این مکان از دست می‌رود.

*اعتیاد زن به کدام پایه خانواده آسیب جدی‌تری وارد می‌کند و این آسیب در آن شخص درآینده به چه صورت بروز پیدا می‌کند؟

به نظرم جدی‌ترین آسیب را در اعتیاد زنان کودکان دریافت می‌کنند و اگر آماری در خصوص مادران بارداری که اعتیاد دارند را مورد توجه قرار دهیم متوجه می‌شویم که افزایش این آمار و افزایش درصد کودکان آسیب‌دیده از اعتیاد مادر و با اعتیاد به دنیا می‌آیند بزرگترین هزینه‌ای است که به جامعه تحمیل می‌شود و زنانی که باید محور محبت و رشد دادن نسل آینده هستند درگیر اعتیاد هستند که این خود بزرگترین معضل برای خانواده و جامعه است.
اعتیاد یک مادر در وهله اول بزرگترین ضربه را به ارتباط مادر با فرزند می‌زند و در خانواده‌ای که به هر دلیلی فرزند با مادر خود ارتباط سازنده و پویایی نداشته باشد، و مادر نتواند نقش ارتباطی خود را ایفا کند در نهایت باعث می‌شود که کودک نتواند تصویر ذهنی منسجمی از خود داشته باشد و در ارتباطات اجتماعی به‌گونه‌های مختلف به مشکل می‌خورد، همچنین اعتماد به نفس پایین، گرایشات ضد اجتماعی و تلاش برای یافتن جایگزینی برای مادر در بیرون از خانواده و خانه از دیگر مواردی است که آسیب جدی به فرزند وارد می‌کند و نکته قابل توجه این است که خلا نبود عاطفی مادر با موارد و مسائلی پر خواهد شد که خود اشتباه هستند مانند روابط اجتماعی ناسالم و نامتعارف، مصرف سیگار، دوستان اشتباه و ... که این موارد باز به فرزند آسیب جدی وارد می‌کند و باعث می‌شود این کودک و یا این نوجوان در معرض مستقیم آسیب اجتماعی قرار بگیرد و حتی به دنبال انتقام بربیاید و به یک شخصیت ضد اجتماعی ستیزه‌جو تبدیل می‌شود که می‌خواهد انتقام مادری که به او توجه نکرده را از همه عالم بگیرد و با همه از جمله خودش سرناسازگاری دارد و یک مادر معتاد آسیب‌های جدی به بهداشت و سلامت روان فرزند خود وارد می‌کند.

*زنان درگیر به اعتیاد با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستند و چرا مصرف برخی از مواد مخدر در میان نوجوانان و جوانان به‌ویژه دختران افزایش یافته است؟

آمارها بیان ‌می‌کنند که درگیری زنان با اعتیاد درگیری دیرتر اما سخت‌تری است و آسیب‌‌های خیلی جدی‌تری نسبت به آقایان متحمل می‌شوند و به همین دلیل است که ما در مورد درمان زنان آسیب‌دیده از اعتیاد با چالش‌های بیشتری نسبت به درمان آقایان مواجه هستیم زیرا وقتی زنان به اعتیاد درگیر می‌شوند عمدتا از خانواده طرد می‌شوند و در بسیاری از موارد پیوندهای اجتماعی و خانوادگی خود را از دست می‌دهند و بسیاری از آنان توانایی تامین منابع مالی زندگی خود را ندارند و در کنار اعتیاد درگیر آسیب‌های اجتماعی بیشتری می‌شوند و به همین دلیل راه برگشت آنها به زندگی سالم تا حدودی دشوارتر است و سخت‌تر از آقایان دوباره به پذیرش اجتماعی می‌رسند و زنی که درگیر اعتیاد می‌شود اگر تلاشش برای برگشت به زندگی موفق نباشد و کمی لغزش داشته باشد در بسیاری از موارد حمایت‌های خانوادگی خود را از دست داده و از خانواده طرد می‌شود. و از این جهت بحث اعتیاد زنان بحث ویژه‌ای است و تبلیغات سوداگران مرگ و تبلیغات توزیع‌کنندگان مواد مخدر مقداری به سمت اینکه بانوان را هدف قرار دهد، رفته است به‌گونه‌ای که در این تبلیغات از لاغری زودهنگام و جوانسازی پوست توسط برخی از این مواد خبر می‌دهند و ضمن اینکه در بین بانوان و گروه سنی جوان و نوجوان هستند که با تبلیغاتی که بیشتر جنبه سیاسی_اجتماعی که باید به دنبال حقوق مساوی با مردان باشیم و با این تعبیر به سمت مصرف سیگار می‌روند و تصور می‌کنند که آنها هم این حق را دارند که سیگار بشکند و اعتقاد دارند که سیگار کشیدن را به عنوان یک رفتار مردانه باید حذف شود و این رفتاری است که هر دو جنس می‌توانند داشته باشند و گرایش به سیگار که به عنوان دروازه‌ای به‌سوی اعتیاد است را در میان قشر بانوان نوجوان و جوان افزایش داده است و به عنوان یکی از راهکارهای مطالبه و حقوق مدنی و اجتماعی خود عده‌ای از دختران و نوجوانان به سمت سیگار می‌روند و دیگر برای آنان قبح و زشتی ندارد در حالیکه به غلط در جامعه ما رفتارهایی مثل مصرف مواد مخدر رفتاری مردانه پنداشته شده اما این‌گونه رفتارهای غلط اجتماعی برای هر دو جنس منع شده است و متاسفانه در رسانه این مردانه بودن تصویر اعتیاد بسیار به چشم می‌خورد و همین موضوع زمینه را برای بهره‌برداری از نوجوانان فراهم کرده در حالیکه ما باید به این موضوع تاکید کنیم که اعتیاد یک بیماری است که جنسیت، طبقه اجتماعی، سطح سواد، نژاد نمی‌شناسد و هرکسی با هر ویژگی می‌تواند طعمه این بیماری شود. یک سیاستی در حال شکل‌گیری است که به دختران و زنان جامعه ما القا می‌کند که اگر می‌خواهید حق خود را از جامعه مردسالار بگیرید باید نشان دهید که شما هم می‌توانید رفتارهایی مانند سیگار کشیدن داشته باشید و این رفتار را علنی به جامعه نشان دهید، و این‌ها مواردی هستند که باید به لحاظ جامعه شناختی هم مورد توجه قرار گیرد. در برخی از موارد جوانان و نوجوانان فکر می‌کنند که اگر می‌خواهند جدی گرفته شوند و سایرین باور کنند که این فرد بزرگ شده و مستقل است باید با رفتارهایی مانند سیگار کشیدن این پیام را به خانواده خود و دیگران منتقل کند.

*برای حفاظت از دانش‌آموزان در زمینه اعتیاد چه اقداماتی انجام شده است؟

در حوزه پیشگیری یکی از اقدامات تقویت رویکرد اجتماعی شدن در راستای امر مبارزه کردن با مواد مخدر تحت عنوان «یاری‌گر زندگی» در حال انجام است که در این رویکرد تلاش کردیم تا هر گروهی پیشگری‌کننده از اعتیاد برای جامعه هدف خود باشد تا این عمل موثرتر واقع شود و در این راستا تفاهم‌نامه‌ای صورت گرفته تا برنامه‌های پیشگیرانه داشته باشیم و در سال گذشته راه‌اندازی خانه پیشگیری از اعتیاد در آموزش و پروش انجام شد که در تیرماه سال جاری به بهره‌برداری رسید و افتتاح رسمی شد. تلاش کردیم تا با تربیت مربیان و مشاوران در زمینه پیشگیری از اعتیاد، دانش‌آموزان مستعد در زمینه گرایش به مواد مخدر را شناسایی کنیم و اقدامات لازم را انجام دهیم و دانش‌آموزان در زمینه مقابله با اعتیاد و مواد مخدر راهکارهای مقابله لازم را یاد گیرد و در شرایط بحرانی بتواند از عملکرد خوبی برخوردار باشد.

*برخی از مردم تمایل به دریافت مشاوره حضوری در زمینه اعتیاد ندارند، آیا شرایطی برای مشاوره غیرحضوری و پاسخ به سوالات مردم فراهم است؟

خط ملی اعتیاد با شماره ۰۹۶۲۸ به صورت رایگان پاسخگوی تمام سوالات مردم از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب است و مردم می‌توانند در زمینه‌های مختلف اعم از مشاوره، یافتن مراکز درمانی و ... پاسخ سوالات خود را از مشاوران مربوطه بگیرند.
انتهای پیام/م