پیش از انقلاب اسلامی تنها ۳۰ درصد از بزرگسالان کشور سواد خواندن و نوشتن داشتند، اما اکنون رقم باسوادی در کشور تقریبا ۱۰۰درصد است.

اگر بخواهیم به این موضوع به صورت آماری نگاه کنیم می‌توانیم شاخص‌های متعددی را در دو سرشماری سال ۱۳۵۵ و ۱۳۹۰ بررسی کنیم.

بررسی‌های دیگر از حیث آماری در کشور بیان‌کننده این است که نرخ پوشش تحصیلی در دوره ابتدایی یا همان جمعیت دانش‌‌آموزان حاضر مدارس در سال ۱۳۵۷ برابر ۵۷.۵۰ درصد بود و این رقم در سال ۱۴۰۱ با رشد چشمگیر به ۹۷.۷۵ درصد رسید.

شاخص نسبت دختران به کل دانش‌آموزان در سال ۱۳۵۷ برابر ۴۰.۱۵ درصد و در سال ۱۴۰۱ برابر ۴۸.۳۱ درصد بود.

در سال ۱۳۵۷ تنها یک مدرسه شبانه‌روزی در کشور وجود داشت و این آمار در سال ۱۴۰۱ به ۲۴۵ مدرسه عشایری شبانه‌روزی در کشور رسید.

تحصیلات عالیه در دوران پهلوی تنها محدود به چند کلان‌شهر در کشور می‌شد و تعداد دانشگاه‌ها در آن دوران بسیار محدود بود به گونه‌ای که تا پیش از انقلاب اسلامی تعداد ۱۵۴هزار دانشجو در کشور تحصیل می‌کردند اما در دوران انقلاب اسلامی تعداد مراکز عالی در کشور قریب به ۲هزار و ۴۰۰ مرکز افزایش یافته است که این آمار به تفکیک شامل ۲۷۴ مرکز آموزش فنی حرفه‌ای و تربیت معلم، ۷۳۹ مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی، ۳۸۵ دانشگاه آزاد اسلامی، ۵۵۰ دانشگاه پیام نور، ۲۹۵ دانشگاه غیرانتفاعی، ۲۸ مرکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی و ۱۱۹ دانشگاه و مرکز آموزش عالی دولتی است که بیش از ۴ میلیون دانشجو در این مراکز مشغول به تحصیل هستند.

رشد ۲۱۰ درصدی اعضای هیأت علمی زن در مراکز علمی در دوران انقلاب نسبت به دوران پهلوی نشان‌دهنده اهمیت جایگاه زنان در زمینه آموزش و تحصیل در دوران انقلاب اسلامی است.

*یزد از تبعیدگاه تا نخبه‌پروری

استان یزد در دوران پهلوی به عنوان تبعیدگاه در میان مردم معروف بود و افراد سیاسی و نظامی معروفی به این استان تبعید شده بودند؛ علت انتخاب یزد به عنوان تبعیدگاه آب هوای خشن آن بود و شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که یزدی که زمانی تنها از آن به عنوان تبعیدگاه یاد می‌شد پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرورش‌دهنده نخبگان بسیاری بود.

عباس کلانتری در گفتگو با پایگاه خبری «یزدرسا» با اشاره به رشد و پیشرفت علمی استان یزد اظهار کرد: استان یزد دارای یک هزار و ۷۴۳ استاد تمام وقت است و تنها در سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۳هزار و ۹۹۹ مقاله بین‌المللی که به تفکیک ۹هزار و ۷۰ مقاله در مجلات بین‌المللی و ۳۰ هزار و ۴۸۷ مقاله کنفرانسی از استان یزد به چاپ رسیده است.

وی افزود: در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۹ هزار و ۶۶ دانشجو در شهرستان یزد، یک هزار و ۹۷۳ دانشجو در شهرستان تفت، یک هزار و ۵۱۹ دانشجو در شهرستان بافق، یک هزار و ۳۱۸ دانشجو در شهرستان ابرکوه، ۲هزار و ۹۴۴ دانشجو در شهرستان اشکذر، ۲۰۸ دانشجو در شهرستان بهاباد، ۵هزار و ۸۴۹ دانشجو در شهرستان اردکان و هزار و ۹۹۶ دانشجو در شهرستان مهریز به تفکیک در مراکز عالی استان مشغول به تحصیل بودند.

رئیس دانشگاه یزد با اشاره به آمار دانشجویان در سال ۱۴۰۰ و در مقاطع مختلف عنوان کرد: ۵۳هزار و ۳۱۷ دانشجو که از این تعداد ۷ هزار و ۶۸ دانشجو در مقطع کاردانی، ۳۳ هزار و ۳۳۰ نفر در مقطع کارشناسی، ۸هزار  و ۹۰۰ دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد، ۲هزار و ۴۴۴ دانشجو در مقطع دکترای حرفه‌ای و هزار و ۵۷۵ دانشجو در مقطع دکترای تخصصی به ادامه تحصیل پرداختند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی استان یزد ۳۰ سال رتبه اول کنکور کشور را به خود اختصاص داد و نخبگانی همچون شهید محمدحسین رمضانخانی شهید عرصه علم و پژوهش را در دامان خود پرورش داد.

*۵ پژوهشگر یزدی در میان پژوهشگران پراستناد

علی میروکیلی در گفتگو با پایگاه خبری «یزدرسا» با اشاره به قرار گرفتن نام سه عضو هیأت علمی دانشگاه یزد در میان پژوهشگران پراستناد جهان اسلام اظهار کرد: با اعلام از سوی موسسه ISC سه عضو هیأت علمی دانشگاه یزد در حوزه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر و معماری به عنوان پژوهشگران پراستناد جهان اسلام اعلام شدند.

وی افزود: کاظم یاوری عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد، سید علیرضا افشانی و منوچهر علی‌نژاد اعضای هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد به عنوان پژوهشگران پراستناد جهان اسلام در میان ۴۲۴ پژوهشگر پراستناد ISC نامشان خوش درخشید.

مدیر همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه یزد با اشاره به حضور بانوان در این عرصه تصریح کرد: شایسته دادفرنیا و بی‌بی فاطمه میرجلیلی دو عضو هیأت علمی دانشکده شیمی دانشگاه یزد نیز دو بانوی پژوهشگر دانشگاه یزد هستند که نام آن‌ها در جمع ۵۵۷ بانوی پژوهشگر پر استناد کشور قرار گرفت.

*ما در دنیا حرفی برای گفتن داریم

یزدی که در دوران پیش از انقلاب تنها نام تبعیدگاه بر آن نهاده بودند، پس از انقلاب اسلامی نخبگان و نوابغ آن کشف شدد و حال ۳۰ سال است که در کنکور بی‌رقیب مانده است.

انقلاب اسلامی سبب جوشش استعدادهای درخشان در کشور و در استان یزد شد و همین امر باعث شد تا امروزه در صنعت هوا و فضا، هسته‌ای، نانو، پزشکی و .... در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم.